Vào tháng 9 năm 1990, hai miền Nam - Bắc Hàn đã bắt đầu các cuộc hội đàm cấp cao liên Triều đầu tiên tại Seoul do Thủ tướng đứng đầu, với tất cả 8 cuộc hội đàm được tổ chức cho đến tháng 10 năm 1992. Trong quá trình này, vào tháng 12 năm 1991, “Hiệp định hòa giải, không xâm phạm, hợp tác và trao đổi giữa miền Bắc và miền Nam” đã được thiết lập. Nội dung Thỏa thuận cơ bản liên Triều bao gồm tôn trọng thể chế của đối phương, từ bỏ xâm lược vũ trang, đảm bảo giao lưu, hợp tác và giao lưu tự do giữa các lĩnh vực. Kể từ giữa những năm 1990, khi tình trạng khó khăn kinh tế của Bắc Triều Tiên trở nên trầm trọng hơn, chính phủ Hàn Quốc đã liên tục hỗ trợ Bắc Triều Tiên.

Kể từ khi cung cấp 155.000 tấn phân bón cho Bắc Triều Tiên vào năm 1999, mỗi năm Hàn Quốc đều hỗ trợ 200.000 đến 300.000 tấn. Tính đến năm 2007, tổng số lượng phân bón đã hỗ trợ là 2.555.000 tấn phân bón. Sau đó, viện trợ đã bị dừng do vụ thử hạt nhân của Bắc Triều Tiên, nhưng viện trợ nhân đạo đã được nối lại vào năm 2015 thông qua các tổ chức dân sự.

Tình trạng thiếu lương thực của Bắc Triều Tiên không phải là một hiện tượng tạm thời mà là do hệ thống canh tác nông nghiệp kém hiệu quả, thiếu phân bón và thuốc trừ sâu. Việc hỗ trợ phân bón là một cách hiệu quả để giúp đỡ người dân Triều Tiên đang bị thiếu đói.

Hội nghị thượng đỉnh liên Triều năm 2000 và 2007 đã trở thành cơ hội để tăng cường hợp tác trao đổi và đối thoại giữa hai miền Nam - Bắc. Tuy nhiên, Hàn Quốc sau đó đã tạm thời ngừng viện trợ lương thực và phân bón do các hành động khiêu khích mạnh mẽ như phóng tên lửa tầm xa và thử hạt nhân của Bắc Triều Tiên đã làm xấu đi mối quan hệ liên Triều và tình hình bán đảo Triều Tiên. Tuy nhiên, viện trợ nhân đạo hoặc cứu trợ khẩn cấp do thiên tai cho nhóm dễ bị tổn thương như trẻ em vẫn được tiếp tục.

Kể từ sau khi hệ thống phòng thủ tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) được triển khai, mối quan hệ giữa các cường quốc láng giềng như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản và Nga đã trở nên bất ổn, do đó chính quyền của Tổng thống Moon Jae-in bước vào công cuộc tích cực tìm kiếm hòa bình. Tháng 9 năm 2017, theo yêu cầu của tổ chức quốc tế trực thuộc Liên Hợp Quốc, chính phủ Hàn Quốc đã thảo luận và quyết định phương án hỗ trợ nhân đạo với quy mô 8 triệu đô la cho Bắc Triều Tiên, đồng thời mời Bắc Triều Tiên tham gia Thế vận hội Mùa đông PyeongChang 2018. Bầu không khí hòa giải này đã dẫn đến Hội nghị thượng đỉnh liên Triều 2018 và hướng tới hành trình phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

Sự đoàn tụ cho các gia đình ly tán

Số lượng các gia đình ly tán do chia cắt bán đảo Triều Tiên được ước tính là khoảng 10 triệu. Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên đã cố gắng đoàn tụ các gia đình ly tán thông qua các cuộc đàm phán của Hội Chữ thập đỏ Bắc - Nam kể từ những năm 1970 để giải quyết một cách nhân đạo các vấn đề do sự phân chia Nam Bắc gây ra. Cuộc hội đàm lần thứ nhất diễn ra vào tháng 8 năm 1972 ở Bình Nhưỡng và cuộc hội đàm lần thứ 2 diễn ra vào tháng 9 ở Seoul. Tuy nhiên, đàm phán bị gián đoạn liên tục sau một loạt tranh cãi, cuối cùng đã bị dừng lại vào năm 1978.

Cuộc đàm phán giữa hai miền đã được nối lại vào năm 1980 và đạt được những thỏa thuận để các gia đình ly tán về thăm quê hương. Ngày 20 tháng 9 năm 1985, chuyến thăm lịch sử trong vòng bốn ngày để cho hai bên thăm lẫn nhau đã được thực hiện. Số lượng người đi thăm bao gồm 35 người ở Nam Hàn và 30 người ở Bắc Hàn. Đây là một sự kiện quan trọng diễn ra sau 40 năm chia rẽ. Trong chuyến thăm này cũng có màn trình diễn giao lưu của các đoàn nghệ sĩ hai bên.

Sau Hội nghị thượng đỉnh liên Triều ngày 15 tháng 6 năm 2000, việc giải quyết vấn đề gia đình ly tán liên Triều bắt đầu và đến năm 2015, tổng cộng có 20 cuộc đoàn tụ gia đình Nam Bắc được tổ chức. Triều Tiên đã xây dựng một nơi để các gia đình ly tán đến thăm nhau tại núi Geumgangsan. Riêng về đoàn tụ thông qua màn ảnh cũng đã được tiến hành 7 lần từ năm 2005 đến năm 2007. Sự kiện đoàn tụ núi Geumgangsan đã được thực hiện lần cuối cùng vào năm 2015, sau “Tuyên bố Bàn Môn Điếm”, rất nhiều phương án đang được xem xét nhằm nối lại các cuộc đoàn tụ của các gia đình ly tán, như tái tổ chức sự kiện gặp mặt đoàn tụ gia đình ly tán ngày 15 tháng 8.

Khu công nghiệp Gaeseong

Gaeseong cùng với Bình Nhưỡng và Nampo là 3 thành phố lớn nhất ở Bắc Triều Tiên, có lợi thế là nằm gần Seoul. Khoảng cách từ Bàn Môn Điếm đến Gaeseong chỉ là 8km.

Dự án Khu công nghiệp Gaeseong, được bắt đầu như một phần của Chính sách Ánh dương, đã được triển khai theo cách các doanh nghiệp tư nhân Hàn Quốc thuê đất của Bắc Triều Tiên trong 50 năm, xây dựng nhà máy rồi phân chia cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Được khởi công xây dựng vào năm 2000 và chính thức bắt đầu đi vào hoạt động từ năm 2005, đã có lúc có khoảng 120 doanh nghiệp sản xuất Hàn Quốc đã chuyển đến đây và tuyển dụng 50.000 công nhân Bắc Triều Tiên. Đây được coi là một ví dụ về hợp tác kinh tế liên Triều bằng cách vận hành tổ hợp công nghiệp với vốn và công nghệ của miền Nam và sức lao động của miền Bắc.

Tuy nhiên, vụ thử hạt nhân liên tục của Bắc Triều Tiên khiến cho quan hệ giữa hai miền Nam Bắc xấu đi, dẫn đến quyết định rút lui của các doanh nghiệp Hàn Quốc vào tháng 2 năm 2016. Mặc dù hoạt động tại khu công nghiệp đã hoàn toàn bị dừng nhưng bầu không khí hòa giải Nam Bắc gần đây đã tạo ra kỳ vọng về việc hoạt động trở lại. Hàn Quốc và Triều Tiên đã ký 4 thỏa thuận về việc bình thường hóa hoạt động tại khu công nghiệp Gaeseong cùng với các thỏa thuận liên quan đến vận hành khu công nghiệp Gaeseong gồm thông tin, thông quan, kiểm dịch, nhập cảnh và lưu trú.

Kể từ sau Tuyên bố chung ngày 4 tháng 7, hai bên đã có những nỗ lực xây dựng mối quan hệ phát triển với nhiều thỏa thuận đa dạng như “Thỏa thuận hòa giải, bất khả xâm phạm, trao đổi và hợp tác giữa miền Bắc và miền Nam (Thỏa thuận liên Triều cơ bản)”, “Tuyên bố chung về phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên”, “Tuyên bố chung liên Triều 15/6”, “Hiệp định về sự hình thành và hoạt động của Cộng đồng quân sự liên Triều”, “Thỏa thuận về việc thành lập và vận hành Văn phòng liên lạc Nam Bắc”... Sau khi “Tuyên bố Bàn Môn Điếm” kết thúc cuộc đối đầu, một kế hoạch kinh tế mới đang được mở rộng trên bán đảo Triều Tiên thông qua các hoạt động trao đổi liên Triều đa dạng như xây dựng khu công nghiệp Gaeseong thứ 2.