Bài viết từ Phóng viên danh dự Korea.net Nguyễn Ngọc Quang

Trong phần hai của chuỗi bài viết cùng đoàn phóng viên danh dự trải nghiệm FAM Tour do cổng thông tin điện tử Korea.net tổ chức, chúng ta cùng tìm hiểu sâu hơn một số triển lãm tiêu biểu đang diễn ra tại Bảo tàng Quốc gia Hàn Quốc, nơi lưu giữ rất nhiều nét văn hóa, lịch sử độc đáo và đặc sắc qua các thời kỳ lịch sử của Hàn Quốc. Đặc biệt, gần đây triển lãm đồ gốm sứ rất được quan tâm và thu hút rất nhiều lượt thăm quan không chỉ bởi vẻ đẹp tinh khôi và sự cầu kỳ trong họa tiết gốm sứ mà tại đây còn trưng bày rất nhiều hiện vật nguyên bản hoặc phục chế cách đây cả thiên niên kỷ.

Vào khoảng thế kỷ thứ 10, Goryeo trở thành nền văn minh thứ hai trong lịch sử thế giới sản xuất thành công men ngọc. Men ngọc Goryeo xuất hiện từ truyền thống làm gốm hàng thế kỷ, được xúc tác bởi sự truyền bá văn hóa trà và sự ra đời của các kỹ thuật gốm sứ tiên tiến. Đến thế kỷ 11, hầu hết các lò nung được xây dựng bằng đất sét ở khu vực phía Tây Nam, và trung tâm của ngành công nghiệp gốm sứ dần dần chuyển đến khu vực Gangjin-gun, tỉnh Jeollanam-do.



Các loại sứ tiêu biểu của triều đại Joseon (1392-1897) là đồ sứ Buncheong và đồ sứ trắng. Sứ Buncheong dùng để chỉ những chiếc bình màu xám được phủ một lớp sơn trắng và được trang trí bằng nhiều kỹ thuật khác nhau. Nó có ảnh gốc từ đồ khảm men ngọc của triều đại Goryeo trước đó (918-1392), và được đưa vào giữa thế kỷ 16. Sứ trắng dùng để chỉ những chiếc bình được làm bằng cao lanh, phủ men và nung ở nhiệt độ cao trên 1300 độ C. Trang trọng và thể hiện một vẻ đẹp tinh tế, đồ sứ trắng liên tục được sản xuất và sử dụng trong suốt thời kỳ Joseon.



Đồ gốm khảm Buncheong được phát triển dưới ảnh hưởng của men ngọc khảm vào cuối thời Goryeo. Kỹ thuật khảm “inlay” là một phương pháp trang trí bao gồm việc khắc một thiết kế lên bề mặt của các bình và lấp đầy các khoảng trống bằng đất sét trắng hoặc đỏ để tạo ra các đường nét và hình dạng màu trắng hoặc đen. Về kiểu dáng và kiểu trang trí của bình, ban đầu dát gốm Buncheong tương tự như khảm men ngọc, và một số bình thậm chí còn được khắc tên của gốm sứ thời Goryeo đến thời Joseon. Với sự xuất hiện của các loại bình mới, các họa tiết và kỹ thuật trang trí độc đáo, dát gốm Buncheong đã phát triển những nét đặc trưng của thời Joseon để phân biệt nó với men ngọc Goryeo.



Từ thời Joseon cho đến giữa thế kỷ 15, đồ gốm sứ Buncheong và các loại gốm sứ khác được làm tại các lò nung rải rác trên khắp đất nước và gửi đến thủ đô Hán Dương - Hanyang nay là Seoul, trong khi đồ sứ trắng chỉ được tạo ra ở một số vùng được chọn. Vào khoảng năm 1467, một sự thay đổi mạnh mẽ đã được đặt ra trong hệ thống sản xuất gốm sứ quốc gia lúc bấy giờ. Nhà nước đã thiết lập một hệ thống lò chính thức với việc thành lập một khu liên hợp lò do nhà nước vận hành gần thủ đô. Tuy nhiên, nhu cầu về đồ dùng của Buncheong như hàng cống nạp dần giảm sút và vào khoảng giữa thế kỷ 16, việc sản xuất sứ Buncheong hoàn toàn chấm dứt.



Địa điểm lò nung tại xã Doma-ri, ở thành phố Gwangju, tỉnh Gyeonggi-do là một khu vực quan trọng, nơi có thể xác định xu hướng sản xuất của việc vận hành lò nung chính thức ban đầu. Khi cuộc khai quật được thực hiện vào năm 1964, đồ sứ trắng tinh, đồ sứ trắng xanh và men ngọc khảm được làm từ nửa cuối thế kỷ 15 đến đầu thế kỷ 16 đã được tìm thấy và sưu tầm lại. Sản xuất tại lò tập trung vào đồ sứ trắng tinh có chất lượng tốt nhất, và đồ sứ trắng xanh của nó có thiết kế tinh tế được vẽ bởi các nghệ nhân cung đình từ Cục Hội họa Hoàng gia (Royal Bureau of Painting). Người ta cũng tìm thấy rất nhiều mảnh sứ trắng cho thấy bằng chứng về việc thử nghiệm sắc tố coban để làm phai màu, đưa ra ý tưởng về thử nghiệm đã được theo đuổi nhằm nỗ lực thu được tông màu đẹp nhất cho đồ sứ trắng xanh.



Truyền thống đồ sứ trắng thời Joseon được dẫn đầu bởi các lò nung chính thức. Từ giữa thế kỷ 17, họ đã sản xuất đồ sứ màu trắng xanh tốt nhất của đất nước với thiết kế tráng men được sơn bằng sắc tố xanh coban. Hơn thế nữa, khi hoạt động kinh tế và giao lưu quốc tế được khôi phục, công nghệ sản xuất đồ sứ trắng cũng theo đó mà tiến bộ. Đồ sứ trắng xanh đặc biệt phổ biến trong gia đình hoàng gia và giới văn hóa như một sự phản ánh thị hiếu của họ. Trong suốt thế kỷ 19, đồ sứ trắng xanh đã trở nên phổ biến trong công chúng, nhiều dạng đồ sứ trắng mới được tạo ra và kỹ thuật trang trí cũng đa dạng. Năm 1883, hệ thống lò nung chính thức 400 năm tuổi này cuối cùng đã được tư nhân hóa và đồ sứ trắng mất dần vai trò và giá trị của nó.



Thế kỷ 19 ghi nhận một thời kỳ thay đổi nhanh chóng trong xã hội Joseon khi phương Tây học và khoa học kỹ thuật hiện đại được du nhập từ bên ngoài, nền kinh tế thị trường phát triển và hệ thống giai cấp xã hội được thay đổi từ bên trong.

Sự tương tác với các nền văn hóa đi trước đã làm nảy sinh sở thích về các loại đồ sứ trắng mới và các lò nung chính thức đã sản xuất các bình để đáp ứng nhu cầu đó. Các hình thức mới của bình và đồ dùng của học giả sang trọng được làm bằng sứ trắng phủ lên trên theo phong cách thẩm mỹ cổ điển của thời Joseon, nhưng các kỹ thuật trang trí mới tinh vi cũng được phát triển. Hơn nữa, các thiết kế thể hiện mong ước hạnh phúc, trường thọ và giàu có trên toàn thế giới bắt đầu xuất hiện trên sứ trắng xanh.



Vậy là hành trình khám phá gốm sứ Hàn Quốc qua các thời kỳ của mình và các bạn đã đến hồi kết. Khu trưng bày hiện vật gốm sứ nằm ở tầng ba của Bảo tàng Quốc gia Hàn Quốc. Bên cạnh đó các bạn có thể dành thời gian thăm quan các hiện vật gốm sứ khác được cộng đồng và nhiều chuyên gia khai quật đóng góp tại tầng hai của bảo tàng. Hy vọng thông qua bài viết ngược dòng lịch sử gốm sứ Hàn Quốc qua các thời đại này, chúng mình đã hiểu thêm và có cái nhìn từ tổng quan đến chi tiết quá trình hình thành và sự phát triển gốm sứ Đại Hàn Dân Quốc trong một thiên niên kỷ qua. Hãy cùng đón chờ phần cuối của chuỗi bài viết Bảo tàng Quốc gia Hàn Quốc sớm đây thôi nhé!


hrhr@korea.kr

* Bài viết này đã được viết bởi một phóng viên danh dự của Korea.net. Đoàn phóng viên danh dự chúng tôi có mặt ở khắp nơi trên thế giới, và họ luôn nỗ lực để chia sẻ tình yêu và lòng nhiệt huyết đối với tất cả mọi thứ của Hàn Quốc với Korea.net.