Mascot hơi hình thỏ khổng lồ được lắp đặt ở Quảng trường Gwanghwamun, quận Jongno-gu, thủ đô Seoul. (Ảnh: Kim Sunjoo / Korea.net)
Bài viết từ
Lee Jihae
Vừa kết thúc năm Nhâm Dần, cả Hàn Quốc và Việt Nam đều đang háo hức chuẩn bị cho năm mới 2023 Quỹ Mão, tuy nhiên lại có một sự khác biệt nhỏ khi ở Việt Nam Quý Mão là năm mèo, còn ở Hàn Quốc lại là năm thỏ.
Thỏ đứng vị trí thứ 4 trong 12 con giáp (ở Việt Nam là mèo) và cũng giống với những câu chuyện cổ tích ở các nước Đông Á, thỏ có một mối liên hệ gần gũi với Mặt Trăng.
Bắt đầu từ những bức họa trên tường trong quần thể lăng mộ thời Goguryeo (năm 37 TCN - năm 668) cho đến những câu chuyện dân gian, văn học truyền miệng, thơ Hán của thời Joseon, người xưa đã nghĩ thỏ là một nhân vật sống trên Mặt Trăng.
Người xưa tin rằng, khi nhìn vào Mặt Trăng hình ảnh thỏ giã chày tượng trưng cho linh hồn của Mặt Trăng, sự trường sinh và khỏe mạnh, không bệnh tật. Ảnh là bản khắc hình ảnh một chú thỏ đang giã chày dưới gốc cây quế. (Ảnh: Bảo tàng Dân gian quốc gia Hàn Quốc)
Cũng giống với các nước Đông Á khác, ở Hàn Quốc nhạc đồng dao gắn liền với tuổi thơ của mỗi người, và bài hát “Bandal” (Bán nguyệt) là một trong những bài dồng dao hát về hình ảnh thỏ giã chày được phổ biến rộng rãi nhất.
Ở Việt Nam có câu chuyện cổ tích về Chú Cuội cây đa, chị Hằng Nga và Thỏ Ngọc trên cung trăng thì ở Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản cũng có câu chuyện cổ tích về Thỏ và cây quế sống ở Mặt Trăng.
Trong chuyện dân gian Hàn Quốc, thỏ được biết đến như là một nhân vật thông minh, biết sử dụng những mánh khóe đề thoát nạn. Ví dụ trong câu chuyện “Con Thỏ và Con Hổ” khi thỏ suýt bị hổ ăn thịt, dựa vào mưu kế của mình mà thoát chết.
Ngay cả trong những câu ca “Sugungga” thuộc một trong 5 màn của Pansori, hay tiểu thuyết “Byeoljubujeon” cũng nhắc đến Thỏ như là một nhân vật có mưu trí.
[Tóm tắt về câu ca Sugungga]
Sự tích kể về câu chuyện một chú thỏ đã thoát nạn bằng trí khôn của mình. Long Vương bị bệnh và cần ăn gan thỏ thì mới có thể khỏi bệnh, vì để có thể chữa bệnh cho vua, rùa biển đã ra đất liền nhằm tiếp cận thỏ. Rùa hứa hẹn sẽ cho thỏ cuộc sống vinh hoa phú quý nếu theo mình xuống Long cung, thỏ vì bị sự cám dỗ làm hoa mắt nên đã đồng ý đi theo rùa.
Tuy nhiên, khi đến nơi thỏ mới biết mình đã bị rùa lừa, lúc Long Vương định mổ bụng thỏ để lấy gan thì thỏ đã nhanh trí nói dối rằng lúc đi đã để quên gan ở đất liền nên yêu cầu rùa chở mình quay về lấy. Long Vương tưởng thật nên đã lệnh cho rùa đưa thỏ quay về đất liền, khi vừa về đến đất liền thỏ đã nhanh chân nhảy lên bờ và chạy sâu vào trong rừng.
Bức tranh vẽ lại hình ảnh rùa chở thỏ xuống Long cung để gặp Long Vương. (Ảnh: Bảo tàng Dân gian quốc gia Hàn Quốc)
Trên thực tế, chỉ số IQ của thỏ là 50, cao hơn hổ (45) và rùa (20). Mắt của thỏ tuy không tinh lắm, nhưng do cấu tạo hai mắt hướng về hai bên nên có tầm nhìn rộng có thể nhìn được góc 360 độ, độ nhạy về ánh sáng cũng cao gấp 8 lần con người và có thể nhìn rõ ngay cả khi ở trong bóng tối. Đặc biệt tai thỏ rất thính, thỏ có vành tai dài, lớn, cử động được theo các phía, nên có thể cảm nhận được kẻ thù từ xa và chạy trốn.
Ở Hàn Quốc có rất nhiều địa danh liên quan đến thỏ, theo thống kê từ Viện Thông tin Địa lý quốc gia Hàn Quốc (NGII) có đến 158 địa danh liên quan đến thỏ trong 1,54 triệu địa danh trên toàn quốc.
Cũng nhân dịp năm Thỏ, có nhiều sự kiện đa dạng liên quan đến thỏ đang được tổ chức trên toàn quốc, ví dụ như triển lãm “Năm mới, thỏ đến rồi” diễn ra đến ngày 06/03 tại Bảo tàng Dân gian quốc gia Hàn Quốc, quận Jongno-gu, thủ đô Seoul.
Hay triển lãm ngoài trời với 23 tác phẩm tạo hình con thỏ diễn ra ở công viên Seoul Grand, thành phố Gwacheon, tỉnh Gyeonggi-do, đến hết ngày 26/02 tới.
Ngoài ra Hiệp hội nghệ thuật Cartoon Hàn Quốc cùng với Cơ quan Nội dung Manhwa Hàn Quốc (KOMACON), đang tiến hành buổi triển lãm truyện tranh về thỏ tại Bảo tàng truyện tranh Hàn Quốc, thành phố Bucheon, tỉnh Gyeonggi-do với sự tham gia của 60 tác giả đến từ Hàn Quốc và Nhật Bản, buổi triển lãm diễn ra đến ngày 26/02.
Ở công viên Everland, thành phố Yongin, tỉnh Gyeonggi-do, một tác phẩm tượng thỏ cao 15m cũng được trưng bày ở gần cổng chính tại khu vực Hội chợ toàn cầu (Global Fair).
Triển lãm “Năm mới, thỏ đến rồi” ở Bảo tàng Dân gian quốc gia Hàn Quốc. (Ảnh: Bảo tàng Dân gian quốc gia Hàn Quốc)
jihlee08@korea.kr