(Nguồn: Kênh YouTube chính thức của Korea.net)

Bài viết = Phóng viên danh dự Korea.net Vũ Đỗ Hải Hà

Nghệ thuật múa truyền thống của Hàn Quốc đã có lịch sử từ lâu đời, nó dần dần trở thành loại hình nghệ thuật đặc sắc tạo nên nét riêng trong văn hóa xứ sở Kim chi. Trong đó, chúng ta không thể không kể đến Seungmu, một điệu múa dân gian quan trọng đúc kết từ các nghi lễ Phật giáo, chẳng những thế nó còn là di sản văn hóa phi vật thể được công nhận vào năm 1969. Hãy cùng tìm hiểu thêm về Seungmu – vũ điệu độc đáo, linh hoạt và uyển chuyển này của Hàn Quốc nhé!





Vẻ đẹp yêu kiều, nhẹ nhàng của điệu múa Seungmu được Jo Ji-hoon miêu tả qua những áng thơ, hiện lên thật mềm mại, thướt tha. Bài thơ của ông góp phần rất lớn vào việc phổ biến sự quan tâm rộng rãi của công chúng đến Seungmu như ngày nay. Seungmu có thể nói là sự kết hợp linh hoạt giữa các chuyển động không có khoảng dừng, tạo cảm giác như người vũ công đang bay lượn trên không trung.



Ý nghĩa cái tên Seungmu trong tiếng Hàn với “seung” là “nhà sư” và “mu” là “khiêu vũ”. Vũ điệu Seungmu được cho rằng trình diễn lần đầu bởi nữ thi sĩ xuất sắc, đồng thời là kĩ nữ xinh đẹp bậc nhất thời kì Joseon (1392-1910) - Hwangjini (Hoàng Chân Y), nhằm mê hoặc đại sư Jijok Seonsa, khi đó đã quá say đắm bà đến mức vị đại sư này từ bỏ luôn chức vị của mình. Hay có một truyền thuyết khác kể lại Seungmu bắt nguồn từ câu chuyện vũ điệu Talchum (vũ điệu mặt nạ) kể về nhà sư Phật giáo lớn tuổi bị quyến rũ bởi một phụ nữ sau đó trở thành kẻ bội giáo. Mặc dù chưa rõ ràng Seungmu xuất phát chính xác từ đâu nhưng trong múa Seungmu không thể thiếu việc mặc trang phục nhà sư. Cụ thể, vũ công múa Seungmu sử dụng một loại áo choàng tay dài Phật giáo và Bubgo (loại trống truyền thống dành cho các nghi lễ Phật giáo) tạo nên âm nhạc riêng biệt cho Seungmu.



Seungmu từng bị cấm trong triều đại Joseon, sau đó nó được chuyển thể thành điệu múa dân gian biểu diễn bởi các Gisaeng (những kĩ nữ với khả năng hát, nhảy, trò chuyện cho đàn ông tầng lớp thượng lưu). Nhiều nhà nghiên cứu coi Seungmu là điệu múa Hàn Quốc hay nhất vì trang phục của nó khá sặc sỡ, lại nhiều chuyển động kèm theo nhịp điệu đa dạng từ trống. Vũ công đội chiếc mũ trùm đầu bằng lụa trắng gọi là Gokkal, mặc chiếc áo Jeogori màu trắng có ống tay áo dài màu đen hoặc trắng gọi là Jangsam, cộng thêm một miếng vải màu đỏ ở vai trái gọi là Gasa. Sự hài hòa giữa ba màu thể hiện gu thẩm mỹ tinh tế của vũ công: màu đen tượng trưng cho ý chí mạnh mẽ, màu trắng tượng trưng cho sự tươi sáng, tinh khiết, và màu đỏ tượng trưng cho tình yêu, lòng đam mê.



Múa Seungmu được tích hợp bảy chu kì nhịp điệu lần lượt bao gồm: Yeombul, Dodeuri, Taryeong, Gutgeori, Jajinmori, v.v.... Thỉnh thoảng, khi chuyển nhịp điệu, vũ công sẽ diễn tả sự thay đổi tâm trạng bằng các bước di chuyển của mình.



Các chuyển động của Seungmu lộng lẫy và tráng lệ nhờ vào hình thái không gian tạo ra bởi tấm áo choàng Phật giáo dài tay. Chuyển động vai như làn sóng duyên dáng lướt qua tà áo, xuyên suốt từ eo đến mũi đôi tất truyền thống người vũ công mang. Động tác chân ôn hòa, nhịp độ ổn định thể hiện sự bình tĩnh, khoan thai. Seungmu thay đổi tùy theo người biểu diễn cũng như địa điểm. Các chuyển động cơ bản luôn được giữ nguyên. Vũ đạo có thể theo phong cách quý phái, tinh tế hoặc hoang dã, tràn đầy năng lượng.



Tiếng trống là một phần quan trọng trong múa Seungmu, giúp tăng sự thích thú, căng thẳng của người xem. Âm thanh từ trống được tạo ra thông qua các hòa âm gợi cảm giác hồi hộp, thể hiện sự cao quý của tâm hồn. Hòa âm được thiết lập bằng kỹ thuật đặc biệt là đánh vào giữa và cạnh trống hay đánh hai dùi trống vào nhau. Ngoài ra, múa Seungmu còn có dàn nhạc hỗ trợ gọi là Samhyeonyukgwak sử dụng các nhạc cụ như Piri (làm từ cây sậy), Daegeum (sáo ngang lớn bằng tre), Haegeum (loại đàn kéo với cổ hình que, thùng đàn rỗng bằng gỗ có hai dây lụa tương tự đàn nhị của Việt Nam) và Janggu (một loại trống có dạng đồng hồ cát với 2 đầu bọc da).

Theo Lee Ae-ju, một nghệ sĩ Seungmu hàng đầu đồng thời là giáo sư tại khoa Giáo dục Thể chất thuộc Đại học Quốc gia Seoul cho biết Seungmu có một ý nghĩa sâu sắc hơn nhiều so với những gì mọi người biết hiện nay. Cô nhấn mạnh rằng múa Seungmu là một điệu nhảy rất triết lý. Nó thể hiện truyền thống, sự hòa hợp giữa trời và đất. Còn theo Jung Je-man, “bảo vật sống quốc gia” bậc thầy về Seungmu nhận định Seungmu là điệu nhảy thiêng liêng, là sự giao thoa giữa con người với thiên đường. Nó dần vượt qua ranh giới giữa truyền thống Phật giáo và văn hóa. Jung Je-man nói thêm rằng Seungmu như dòng chảy tổng thể của hành động, lên đỉnh điểm kết cuộc lại trở về trạng thái ôn hòa, bình tĩnh, giống như cuộc sống khi ban đầu bạn là một đứa trẻ bơ vơ, sau đó trở thành thanh niên nhiệt huyết, rồi mọi thứ chậm lại khi bạn có tuổi. Có thể nói Seungmu là nguyên thể với bề dày lịch sử của múa truyền thống Hàn Quốc cần được bảo tồn và phát huy mạnh mẽ.

Seungmu, vũ điệu đòi hỏi sự nghiêm túc, từng động tác được người vũ công thả hồn một cách cẩn thận với tất cả trái tim chân thành thông qua những bước di chuyển nhẹ nhàng, cuốn hút đầy tinh tế. Giống như bài thơ Seungmu của thi sĩ Jo Ji-hoon, người đọc có thể hoàn toàn chìm đắm và cảm nhận được chất “seon” (thiền định) mà người vũ công được nhà thơ miêu tả truyền tải. Seungmu tạo cho Hàn Quốc vẻ đẹp đặc sắc, không bị pha trộn. Ngày nay không dễ dàng để xem được Seungmu, nên chúng ta hãy hi vọng loại hình nghệ thuật này có thể tiếp cận công chúng, đến gần với mọi người bằng nhiều buổi biểu diễn hơn nữa.

hrhr@korea.kr

* Bài viết này đã được viết bởi một phóng viên danh dự của Korea.net. Đoàn phóng viên danh dự chúng tôi có mặt ở khắp nơi trên thế giới, và họ luôn nỗ lực để chia sẻ tình yêu và lòng nhiệt huyết đối với tất cả mọi thứ của Hàn Quốc với Korea.net.