Bài viết từ Phóng viên danh dự Korea.net Bùi Phương Mai

Nhắc đến Hàn Quốc là nhắc đến âm nhạc K-pop, những bộ phim truyền hình và điện ảnh ăn khách cùng nền ẩm thực phong phú, đa dạng. Không thể phủ nhận rằng, ngày nay sức ảnh hưởng của Làn sóng Hallyu đã lan rộng ra phạm vi thế giới, điều này không chỉ thúc đẩy kinh tế Hàn Quốc mà còn giúp xứ sở Kim Chi định vị vị thế của mình trên thế giới. Tại Việt Nam, làn sóng Hallyu cũng chiếm vị trí đặc biệt trong đời sống văn hóa, tinh thần của người trẻ Việt.





Kỳ tích sông Hàn đã giúp Hàn Quốc dần trở thành một trong bốn con rồng châu Á với tiềm năng phát triển kinh tế to lớn. Đối với Hàn Quốc, chính sách quan trọng thúc đẩy kinh tế chính là phát triển nền công nghiệp văn hóa, nhất là lĩnh vực văn hóa giải trí gắn với yếu tố quốc tế. Theo đó, các sản phẩm văn hóa của Hàn Quốc không chỉ nhằm tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu ra bên ngoài. Chiến lược văn hóa trải qua các giai đoạn khác nhau đã giúp Hàn Quốc chạm đến gần hơn vị trí của một “cường quốc văn hóa”.

Giờ đây, phá bỏ mọi rào cản về ngôn ngữ và địa lý, làn sóng Hàn Quốc (Hallyu) đã thú hút được số lượng lớn người theo dõi ở khắp nơi trên thế giới. Họ biết đến Hàn Quốc nhiều hơn qua những nhóm nhạc K-pop đình đám như Super Junior, SNSD, BIGBANG, EXO, BTS, tới các hiện tượng như Gangnam Style, Baby Shark hoặc các bộ phim nổi tiếng như Chuyến tàu sinh tử (Train to Busan), Hạ cánh nơi anh (Crash Landing on you), Ký sinh trùng (Parasite), Trò chơi con mực (Squid Game),...

Để có được trải nghiệm giống với thần tượng (cheap moment), người hâm mộ sẵn sàng mua các sản phẩm tương tự như thần tượng đang sử dụng hoặc các thương hiệu do thần tượng quảng cáo. Thông qua đó, các sản phẩm thời trang, thực phẩm, trò chơi,... của Hàn Quốc sẽ được biết đến đông đảo hơn. Thậm chí, ngành công nghiệp sáng tạo này đã tạo cơ hội cho du lịch phát triển, do người hâm mộ có xu hướng tới Hàn Quốc du lịch và trải nghiệm K-pop cũng như Hallyu.

(Nguồn: Kênh YouTube của UNICEF)

Bên cạnh giá trị về kinh tế, Hàn Quốc còn dùng văn hóa như một công cụ “sức mạnh mềm” nhằm nâng cao vị thế đất nước, trong đó, nghệ sĩ đóng vai trò như một Đại sứ giúp quảng bá văn hóa đất nước mình ra bên ngoài. Những năm gần đây, “hiện tượng” về nhóm nhạc nam toàn cầu BTS chính là minh chứng cho thấy sự thành công của Hàn Quốc trong việc lan tỏa hình ảnh đất nước đến với cộng đồng quốc tế.

Âm nhạc của BTS với những câu chuyện thật và trải nghiệm thật của các thành viên đã đề cập đến những vấn đề mà giới trẻ quan tâm, từ đó có thể chạm đến trái tim của họ. Thật đặc biệt khi BTS không chỉ là nghệ sĩ đứng trên sân khấu nghệ thuật, mà họ còn là đại diện cho tiếng nói của giới trẻ và truyền thông điệp sống tích cực tới mọi người.

Đó là lý do mà bên cạnh việc chiếm lĩnh ngôi vị cao trên các bảng xếp hạng và đạt được giải thưởng danh giá, BTS đã được Chính phủ Hàn Quốc ghi nhận qua các danh hiệu như: Huân chương văn hóa tại Chương trình Korean Popular Culture & Art Award (8/2018); giải thưởng James A. Van Fleet Award cho những đóng góp xuất sắc trong việc thúc đẩy mối quan hệ Mỹ - Hàn (8/2020); được Nhà Xanh bổ nhiệm trở thành “Đặc phái viên của Tổng thống về Văn hóa và Thế hệ tương lai” (9/2021).

Không chỉ nhận được sự công nhận của Chính phủ trong việc quảng bá văn hóa và nâng cao vị thế Hàn Quốc trên trường quốc tế, BTS còn dùng ảnh hưởng của mình để thúc đẩy các chương trình phát triển của Liên Hợp Quốc. Trong đó, các chàng trai này đã được mời tham dự và có bài phát biểu truyền cảm hứng tại các sự kiện như chương trình “Generation Unlimited” của UNICEF (2018), kỳ họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lần thứ 75 (2020), Hội nghị lần thứ 76 về Các mục tiêu phát triển bền vững (SDG Moment) của Liên Hợp Quốc (2021). Gần đây, BTS đã vinh dự có mặt tại Nhà Trắng, cùng Tổng thống Joe Biden thảo luận về chủ đề chống phân biệt chủng tộc (Anti-Asian Hate) và kỷ niệm Tháng di sản người Mỹ gốc Á (AANHPI Heritage Month).

Ngoài BTS, các nhóm nhạc khác như Red Velvet, EXO, BlackPink cũng làm tốt vai trò của một đại sứ văn hóa tại các sự kiện quan trọng. Điều này cho thấy, không chỉ dừng lại với các thành tựu của một nhóm nhạc thần tượng Hàn Quốc, họ đã thành công trong việc lan tỏa giá trị với vai trò là một đại sứ văn hóa. Nhờ có sự ảnh hưởng của những người nổi tiếng, các vấn đề nóng như nhân quyền, bạo lực, bảo vệ môi trường,... sẽ được quan tâm và chú ý. Thêm vào đó, Hàn Quốc có thể thông qua cầu nối là các nghệ sĩ để tăng cường quan hệ với các quốc gia khác trên thế giới.





Việt Nam và Hàn Quốc đều là những quốc gia thuộc khu vực Đông Á với nhiều đặc điểm văn hóa có sự tương đồng, do đó, làn sóng Hallyu cũng được đón nhận dễ dàng tại Việt Nam. Đặc biệt, trong bối cảnh truyền thông và mạng xã hội phát triển, các sản phẩm văn hóa của Hàn Quốc càng được biết đến rộng rãi hơn, theo đó, các giá trị của Hallyu tại Việt Nam được thể hiện trên nhiều lĩnh vực.

Về thời trang, với việc xây dựng hình tượng ca sĩ, diễn viên tài năng và có ngoại hình đẹp mắt đã tạo nên xu hướng thời trang mang đậm phong cách Hàn Quốc tại Việt Nam, biểu hiện đó được thể hiện qua trang phục, kiểu tóc và cách trang điểm. Hiện nay, không khó để có thể bắt gặp các nhãn hiệu về làm đẹp của Hàn Quốc phổ biến ở Việt Nam như Innisfree, Etude House, 3CE, Black Rouge, BBIA,...

Về ẩm thực, cũng giống như thời trang, ẩm thực Hàn Quốc được quảng bá thông qua các kênh truyền hình, phim điện ảnh và gameshow với những món ăn nổi tiếng như Kimchi, Kimbap (cơm cuộn rong biển), Bibimbap (cơm trộn),... Hiện nay, người Việt Nam còn biết đến ẩm thực Hàn Quốc thông qua trào lưu Mukbang trên các nền tảng mạng xã hội như YouTube, Facebook. Những món ăn đa dạng và đầy màu sắc được bày biện trên bàn cùng với âm thanh mà các BJ (Broadcast Jockey) phát ra khi ăn càng đem lại sự thích thú và tò mò muốn trải nghiệm cho người xem. Là một quốc gia sử dụng Facebook phổ biến, video về Mukbang trên nền tảng Facebook thường nhận được lượt tương tác và phản ứng tích cực tại Việt Nam, điều này càng cho thấy sức hấp dẫn của ẩm thực Hàn Quốc tại Việt Nam không ngừng tăng cao.

Về giáo dục, những nét đặc sắc về văn hóa và lối sống của Hàn Quốc được thể hiện thông qua âm nhạc và phim ảnh đã giúp người trẻ Việt Nam học hỏi được nhiều giá trị tích cực. Khi có mong muốn trải nghiệm văn hóa Hàn Quốc, giới trẻ Việt Nam sẽ theo học tiếng Hàn hoặc chuyên ngành liên quan đến Hàn Quốc tại các trường đại học, thậm chí là nung nấu ước mơ du học Hàn Quốc. Những năm gần đây, số lượng sinh viên đăng ký vào chuyên ngành Hàn Quốc tại các trường đại học đã tăng rõ rệt. Phía Hàn Quốc cũng có những chương trình thúc đẩy văn hóa như thành lập câu lạc bộ hoặc các dự án văn hóa ở các trường đại học, điển hình gần đây là CLB nghệ thuật Samulnori tại trường Đại học Đại Nam. Về khía cạnh du học, Việt Nam hiện cũng là một trong những quốc gia có số lượng du học sinh theo học đông đảo nhất tại “xứ sở Kim Chi”.

Ngoài ra, những “đại sứ văn hóa” của Hàn Quốc cũng mang lại những nhận thức tích cực đối với người hâm mộ tại Việt Nam. Với mong muốn lan tỏa giá trị tốt đẹp và nhân văn, cộng đồng người hâm mộ thường xuyên thực hiện các dự án từ thiện và quyên góp cho trẻ em nghèo tại vùng sâu, vùng xa hoặc những vùng gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh.

Đối với quan hệ song phương Việt - Hàn, hai nước thường xuyên tổ chức các buổi Đại nhạc hội có sự tham gia và giao lưu của cả nghệ sĩ Việt Nam và Hàn Quốc để thúc đẩy sự giao lưu và gắn kết giữa người dân hai nước lại với nhau.

Có thể thấy rằng, văn hóa là một công cụ mềm mỏng nhưng rất hiệu quả trong việc thúc đẩy các giá trị tốt đẹp của một đất nước ra bên ngoài cũng như giúp gắn kết các quốc gia lại với nhau. Trong đó, Hàn Quốc là trường hợp điển hình trong việc vận dụng khéo léo ngoại giao văn hóa. Đây là điều đáng để các quốc gia, trong đó có Việt Nam, có thể học hỏi và phát huy giá trị văn hóa đất nước mình.

hrhr@korea.kr

* Bài viết này đã được viết bởi một phóng viên danh dự của Korea.net. Đoàn phóng viên danh dự chúng tôi có mặt ở khắp nơi trên thế giới, và họ luôn nỗ lực để chia sẻ tình yêu và lòng nhiệt huyết đối với tất cả mọi thứ của Hàn Quốc với Korea.net.