Bài viết từ Phóng viên danh dự Korea.net Vũ Đỗ Hải Hà

“Tết Trung thu là tết đoàn viên”; vì vậy, vào ngày này, người dân các nước Châu Á như Hàn Quốc, Việt Nam, Nhật Bản, Trung Quốc,... thường sẽ quây quần bên mâm cỗ thịnh soạn, vừa ngồi thưởng trăng, vừa san sẻ những câu chuyện vui buồn cùng gia đình, bạn bè nhằm giải tỏa căng thẳng, lấy lại năng lượng để tiếp tục cuộc sống bận rộn của bản thân.

Đặc biệt, món ăn đặc trưng không thể thiếu nhân dịp Tết trung thu chính là bánh trung thu (phiên bản Hàn Quốc gọi là Songpyeon) – chúng đã trở thành mỹ vị mang đậm tính truyền thống, đong đầy ý nghĩa được người dân ở mỗi quốc gia Châu Á gửi gắm nhiều thông điệp ẩn dụ sâu sắc. Với bài viết này, hãy cùng mình tìm hiểu thêm về thế giới quan lý thú khi so sánh giữa món bánh Songpyeon và bánh trung thu nhé!





- Songpyeon hay bánh trung thu được coi như vật cúng tế chứa đựng sự chân thành nhằm dâng lên Mặt trăng với quan niệm nhận về phước lành, may mắn; đồng thời những món bánh này còn bày tỏ lòng thành kính của con người trước tổ tiên. Cả 2 món bánh đều sở hữu giá trị tinh thần tốt đẹp, làm nổi bật phần nào truyền thống đạo đức ý nghĩa ở các quốc gia Châu Á từng trải qua thời kì phong kiến.

- Songpyeon và bánh trung thu là những món ngọt thể hiện sự biết ơn của con người đối với một mùa vụ bội thu. Nếu vỏ bánh Songpyeon làm từ bột gạo tẻ thì vỏ bánh trung thu được tạo nên từ bột mì (ví dụ: bánh trung thu ngàn lớp Đài Loan), hoặc bột nếp (ví dụ: Tsukimi Dango Nhật Bản, bánh dẻo lạnh Hồng Kông hay bánh dẻo Việt Nam), đồng thời nhồi bên trong chúng là lớp nhân thơm ngon hòa quyện giữa vị ngậy, béo của nhiều loại hạt xen lẫn chút ngọt ngào tự nhiên của mật ong hoặc nước đường. Do đó, xét tới kết cấu, thành phần chung của cả Songpyeon và bánh trung thu chính yếu đều dựa trên ngũ cốc – nguồn lương thực trọng tâm lâu đời mà người dân Châu Á cực kì trân quý.

- Cần nói thêm rằng, Songpyeon và bánh trung thu là món ăn biểu đạt sự khéo léo, sáng tạo đầy tinh tế của con người trong cách biến tấu những loại ngũ cốc thông thường thành một món bánh giải tỏa căng thẳng độc đáo: hình dạng nửa vầng trăng của Songpyeon hay vuông vắn, tròn đầy của bánh trung thu mang ý nghĩa ẩn dụ về điều tốt lành, sung túc. Có thể nói 2 món bánh đã thành công khai thác vẻ đẹp nhẹ nhàng, thanh thoát, tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt cho ẩm thực Châu Á.



- Mặt khác, 2 món bánh Songpyeon và bánh trung thu cũng khơi gợi nên “chất thơ” thi vị khi đại diện cho niềm hạnh phúc, sự sum vầy, cùng tính kết nối cộng đồng cao: hình ảnh nhà nhà quây quần bên nhau ngắm trăng, chia sẻ món bánh Songpyeon / bánh trung thu sau một năm miệt mài vất vả vì công việc, học hành khiến mỗi phút giây trôi qua càng thêm trọn vẹn, ấm áp. Ngoài ra, lý giải theo cách khoa học thì tiêu thụ đồ ngọt như bánh trung thu / Songpyeon còn giúp con người sinh ra hormone dopamine kích thích não chuyển sang trạng thái vui sướng mạnh mẽ - điều này khá có ích trong việc đẩy lùi stress hiệu quả; tuy vậy, hãy ăn một lượng vừa phải bánh trung thu / Songpyeon để đảm bảo sức khỏe nhé!

- Dù là Songpyeon hay bánh trung thu chúng đều có vô vàn biến thể đa dạng với nguồn nguyên liệu đặc trưng, phù hợp ở từng vùng miền, từ đó tạo nên sự thú vị, phong phú về mặt văn hóa, đời sống của dân cư địa phương nơi làm ra chúng.



Ngoài một số điều tương đồng của cả 2 món bánh mình vừa nêu phía trên thì giữa Songpyeon và bánh trung thu cũng tồn tại sự khác biệt.

- Trái với hình dạng đầy đặn của bánh trung thu, Songpyeon lại sở hữu ngoại hình tựa như nửa vầng trăng (hoặc nhìn hơi giống quả trám) bởi theo người Hàn quan niệm trăng tròn thường mang tính không lâu bền, khó trường tồn, thay vào đó thì trăng khuyết rồi sẽ dần tròn, thể hiện rõ rệt sự sung túc kéo đến và lấp đầy cuộc sống của họ.

- Trong khi bánh trung thu được làm bằng phương pháp chủ yếu là nướng hay nặn tạo hình từ bột nếp rang / bột bánh dẻo (trường hợp đúng với món bánh dẻo lạnh Hồng Kông hoặc bánh dẻo Việt Nam), thì Songpyeon tồn tại duy nhất một phương pháp đó là hấp (Nhật Bản cũng áp dụng tương tự cho món Tsukimi Dango), đặc biệt vỏ bánh sẽ dậy vị hơn nếu nấu chung cùng lá thông – điểm độc đáo mà chỉ Songpyeon mới có (thể hiện cụ thể qua tên tiếng Hàn của nó: 송편 = bánh thông).



- Một điều khác biệt nữa giữa Songpyeon và bánh trung thu là việc làm được món bánh Songpyeon đẹp còn chứa đựng thêm thông điệp ý nghĩa rằng người tạo nên nó sẽ tiến tới một cuộc hôn nhân thuận lợi, hạnh phúc hoặc sinh ra những đứa con kháu khỉnh, xinh xắn.

- Nếu bánh trung thu thường gắn bó với hình tượng cổ tích như Hằng Nga, Thỏ Ngọc hay ở Việt Nam là chú Cuội thì bánh Songpyeon liên hệ mật thiết cùng giai thoại về sự sụp đổ của vương quốc Baekje. Theo tài liệu xưa cho rằng, vào thời vua Uija (Nghĩa Từ Vương, vị vua cai trị Baekje từ năm 641 – 660 sau CN), ông vô tình bắt gặp một con rùa xuất hiện tại cung điện có dòng chữ khắc trên lưng: “Baekje là trăng tròn, và Silla là trăng khuyết” ám chỉ việc Baekje sắp tàn lụi. Từ sự kiện ấy, về sau Silla đã thực sự thống nhất 3 vương quốc, mặt khác nhằm kỉ niệm dấu mốc trọng đại này, người dân cũng nhất loạt làm món bánh Songpyeon như cách gửi gắm ước vọng vào một tương lai tốt đẹp, tươi sáng hơn.

Dù là Songpyeon hay bánh trung thu thì chúng đều sở hữu những nét cuốn hút riêng biệt cùng ý nghĩa liên kết sâu sắc giữa giá trị văn hóa ẩm thực và giá trị văn hóa tinh thần tích cực của người dân các nước Châu Á. Mặt khác, thưởng thức bánh Songpyeon / bánh trung thu còn chính là cách chúng ta trao gửi yêu thương, thể hiện tinh thần cộng đồng nhân văn, cũng như bảo tồn và giữ gìn truyền thống đạo đức tốt đẹp đến những thế hệ tương lai.

hrhr@korea.kr

* Bài viết này đã được viết bởi một phóng viên danh dự của Korea.net. Đoàn phóng viên danh dự chúng tôi có mặt ở khắp nơi trên thế giới, và họ luôn nỗ lực để chia sẻ tình yêu và lòng nhiệt huyết đối với tất cả mọi thứ của Hàn Quốc với Korea.net.