Bài viết từ Phóng viên danh dự Korea.net Vũ Đỗ Hải Hà

Với độ phổ biến của văn hóa Hàn Quốc trên trường quốc tế, từ âm nhạc, lịch sử, lối sống, thời trang và cả ẩm thực đều được truyền bá một cách rộng rãi. Đặc biệt, ẩm thực chính là nét đặc trưng cuốn hút khiến hầu hết người nước ngoài quan tâm đến Hàn Quốc. Chắc hẳn những mỹ vị nổi tiếng như Kimchi, Tteokbokki, Gimbap,... đã trở nên đại chúng, thân quen với thực khách.

Tuy nhiên, thông qua bài viết này mình muốn nhắc tới một món ăn xứ Hàn mang đặc tính vừa nhanh gọn, vừa tiện lợi, ngon miệng, nhưng chẳng kém phần đa dạng bởi mẫu mã, hương vị, đồng thời khâu chế biến khá đơn giản, dễ dàng, đi kèm một số ý nghĩa độc đáo khác cần đề cập. Bạn đoán ra đấy là món gì chưa nè? Vâng, hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về Ramyeon nhằm mục đích biết thêm lý do tại sao nó lại đóng góp một phần thú vị vào văn hóa ẩm thực trong cuộc sống hiện đại của người dân Hàn Quốc.



Ramyeon (tiếng Hàn: 라면) thường hay được coi là phiên bản Hàn Quốc của món mì Ramen ăn liền Nhật Bản. Tuy vậy, dù Ramyeon lẫn Ramen phát âm hơi giống nhau nhưng bản chất chúng có sự khác biệt rõ rệt. Nếu Ramen mang hơi hướng nhẹ nhàng, tinh tế thì Ramyeon lại cho thực khách cảm nhận phong vị đậm đà, nổi bật, đặc trưng bởi độ cay, mặn cùng sức nóng đến từ từng sợi mì dai và giữ nhiệt lâu. Thực tế, bạn sẽ thấy Ramyeon xuất hiện với tần suất dày đặc trong các bộ K-drama hoặc trên những show truyền hình tạp kĩ Hàn Quốc như món ăn nhẹ lót dạ vào đêm muộn hay lúc sớm mai chưa kịp chuẩn bị gì.

Ngược dòng lịch sử của Ramyeon thì ở những năm 60, thời kì sau chiến tranh Triều Tiên - giai đoạn khá khó khăn để lo được bữa ăn no đủ, người người rơi vào tình cảnh nghèo đói, thiếu thốn. Ngay lúc ấy, công ty thực phẩm Samyang (đơn vị sản xuất, cung cấp các loại thực phẩm và mì ăn liền nổi tiếng xứ Kim Chi) cho ra đời Ramyeon như phương cách cứu cánh hữu hiệu nhằm ngăn chặn hậu quả thảm khốc này. Nhiều bậc cao niên từng trải qua giai đoạn đó, ngày nay vẫn còn nhớ rõ ràng hương vị mà món Ramyeon đầu tiên họ được cảm nhận, họ coi nó là một “đặc ân” và ăn nó hằng ngày.

Xuyên suốt bao năm tháng, thay vì giữ vị trí quan trọng cố định đối với tầng lớp lao động nghèo thì Ramyeon đã chuyển mình, bứt phá mạnh mẽ trở thành một phần biểu tượng cho văn hóa ẩm thực hiện đại Hàn Quốc: từ già, trẻ, lớn, bé, không phân biệt giai cấp, địa vị đều yêu thích thưởng thức Ramyeon. Thực tế, theo một nghiên cứu do Hiệp hội Mì ăn liền Thế giới (World Instant Noodles Association) công bố rằng có khoảng 4,13 tỷ khẩu phần Ramyeon được tiêu thụ ở xứ sở Kimchi trong năm 2020, xếp thứ 8 trên toàn thế giới – nó minh chứng sức cuốn hút ấn tượng của loại thực phẩm này đối với người tiêu dùng ra sao.



Mức độ hấp dẫn mà Ramyeon mang lại là không thể chối từ. Đầu tiên, việc chế biến Ramyeon thực sự rất tiện lợi khi chỉ mất cỡ vài phút: bạn hãy chuẩn bị ít nước sôi (tuy nhiên, nên bổ sung dinh dưỡng cho Ramyeon bằng cách thêm rau xanh, trứng, thịt, Kimchi… giúp món ăn dậy vị hơn nhé!) và một chiếc nồi nhỏ: người Hàn thường sử dụng loại nồi màu vàng đặc trưng có tên Yangeun Naembi sản xuất từ hợp kim bạc – niken hoặc nhôm để nấu Ramyeon. Yangeun Naembi sở hữu đặc tính gọn, nhẹ, làm nóng nhanh do đáy nồi mỏng, dẫn nhiệt tốt.

Ngoài ra, trong nhiều bộ K-drama hay show tạp kĩ, bạn sẽ thấy người Hàn còn ăn Ramyeon trực tiếp trên nắp chiếc nồi Yangeun Naembi mà không cần múc ra bát; số khác chỉ đơn giản là bóp vụn mì ngay trong bao đựng, phủ lên chút gia vị từ gói muối mì đi kèm, sau đó lắc đều rồi thưởng thức - lúc này Ramyeon tương tự như món snack mặn ngon miệng, khó cưỡng (cách ăn trên cũng khá thịnh hành ở Việt Nam). Trước ý nghĩa thực tế vừa nêu, Ramyeon đã trở thành kiểu “thực phẩm nhanh” phổ biến trong xã hội hiện đại xứ Kimchi khi người Hàn đang có xu hướng sống một mình và bị cuốn vào vòng xoáy công việc / học tập bận rộn.

Bên cạnh cách chế biến truyền thống với nước sôi, Ramyeon còn được biến tấu bằng các hình thức khác như: xào, trộn, làm topping ăn kèm với lẩu hay canh, nấu cùng Tteokbokki cho ra món Rabokki (món ăn kết hợp hoàn hảo giữa độ dẻo của Tteokbokki và độ dai của Ramyeon).



Nổi tiếng hơn cả có lẽ nên đề cập tới Jjapaguri – nó từng lan truyền rộng rãi như một hiện tượng từ siêu phẩm điện ảnh đoạt giải Oscar “Parasite”; Jjapaguri là sự hòa quyện hương vị giữa 2 loại Ramyeon có tên Chapagetti và Neoguri do hãng thực phẩm Nongshim sản xuất. Jjapaguri phổ biến đến nỗi xuất hiện vô vàn hướng dẫn cách thực hiện hoặc video mukbang kiểu mì này trên internet. Chính món Jjapaguri khiến mức tiêu thụ Ramyeon càng trở nên mạnh mẽ và giúp nó mang ý nghĩa đại chúng nhiều hơn. Ngoài Jjapaguri, một vài loại Ramyeon khác như dòng mì trộn cay Samyang Buldak (mình hay gọi vui là “mì gà lửa”) hoặc Shin Ramyeon cũng tạo tiếng vang lớn với số lượng bán ra đáng ghi nhận cả trong nước lẫn quốc tế.



Điều thứ 2 tạo cho Ramyeon chỗ đứng vững chắc ở xã hội hiện đại vì giá thành rẻ, dễ mua, dễ kiếm, đa dạng mẫu mã, mùi vị. Ramyeon được bày bán hầu hết tại các chuỗi cửa hàng tiện lợi, tạp hóa, quán ăn Hàn Quốc. Hình ảnh một người ngồi ăn Ramyeon bằng “chiếc bát giấy” được gấp từ nắp hộp mì ăn liền ngay ở cửa hàng tiện lợi thực sự là điều bạn sẽ bắt gặp thường xuyên; tuy Ramyeon không hẳn thay thế hoàn toàn bữa ăn chính thống đầy đủ dinh dưỡng nhưng nó luôn nằm trong top các loại thực phẩm “cứu cánh” những lúc bạn chưa biết ăn gì. Ở khía cạnh nào đó, Ramyeon đã bộc lộ bản chất đắc dụng của nó. Ngoài ra, người Hàn còn lưu trữ Ramyeon dành dụm trong các trường hợp khẩn cấp (ví dụ: bão lũ, động đất, khan hiếm lương thực,...). Lúc này, Ramyeon mang ý nghĩa tiếp thêm năng lượng tích cực giúp con người vượt qua khoảnh khắc khó khăn, tồi tệ.



Ở lối sống chú trọng sức khỏe và hạn chế tiêu thụ đồ ăn nhanh hiện nay, nhằm thích nghi trước thời cuộc, Ramyeon cũng vì thế mà chuyển mình sao cho phù hợp. Điển hình có thể đề cập tới món Ramyeon gonyak – loại Ramyeon được thêm vào thành phần Gonyak (tiếng Nhật là Konjac tức khoai nưa) để tăng sự lành mạnh, bởi khoai nưa chứa rất nhiều lợi ích cải thiện sức khỏe đáng ghi nhận so với Ramyeon nguyên bản chế biến từ bột mì. Ramyeon gonyak vừa đáp ứng tính thời cuộc nhưng vẫn giữ trọn vẹn yếu tố cốt lõi mà Ramyeon truyền thống đã tạo ra.



Điều thứ 3 làm nên sức hút của Ramyeon ở xã hội hiện đại khi Ramyeon không chỉ đơn thuần là một loại “thức ăn” thông thường mà xa hơn nó đã “khoác lên” cả sự liên kết về những kí ức tốt đẹp, khó quên. Chẳng hạn việc thưởng thức Ramyeon đối với một người lính Hàn khiến họ nhớ nhung thế giới bên ngoài, nhớ tới gia đình, bạn bè hay những gì họ trân trọng thông qua hương vị quen thuộc của Ramyeon; hoặc các kiều bào xa xứ dùng Ramyeon như cách đơn giản để gắn liền bản thân cùng sự hồi tưởng và niềm hạnh phúc lúc họ còn sinh sống tại quê nhà.

Cũng cần đề cập thêm ý nghĩa trừu tượng trong văn hóa tự do ngôn luận ngày nay dựa trên hình ảnh món mì Ramyeon. Câu nói giới trẻ thường sử dụng là “Anh/em có muốn dùng một chút Ramyeon trước khi đi không?” (gần giống thuật ngữ “Netflix and chill”) thể hiện mặt ẩn dụ tế nhị về sự cám dỗ trước chuẩn mực gia giáo đã ăn sâu vào tư tưởng lâu đời tại đất nước từng trải qua thời kì phong kiến như Hàn Quốc. Nó cho thấy bước tiến triển độc đáo, lạ lẫm, tạo nên một phần văn hóa pha trộn giữa ẩm thực – xã hội khá thi vị và tinh tế.

Hành trình biến đổi của Ramyeon từ một món ăn đơn thuần chuyển mình thành biểu tượng ẩm thực đặc trưng trong đời sống hiện đại xứ Hàn thực sự làm mình không khỏi kinh ngạc. Dù có nói xa nói gần ra sao, điều cốt lõi mà Ramyeon mang lại chính là tinh thần tự hào, thể hiện được “cái tôi” khác biệt cho người Hàn Quốc, đồng thời gửi gắm vào đó khát vọng, ý chí vươn mình mạnh mẽ của cả một dân tộc.

hrhr@korea.kr

* Bài viết này đã được viết bởi một phóng viên danh dự của Korea.net. Đoàn phóng viên danh dự chúng tôi có mặt ở khắp nơi trên thế giới, và họ luôn nỗ lực để chia sẻ tình yêu và lòng nhiệt huyết đối với tất cả mọi thứ của Hàn Quốc với Korea.net.