Khi đọc đến khoảng gần một nửa cuốn sách này, bạn sẽ bắt đầu nhận ra thế giới của tác giả Kim Joo-young. Tác giả Kim Joo-young sinh năm 1939 tại vùng quê hẻo lánh của tỉnh Gyeongsangbuk-do, đã xuất bản truyện "Cá đuối" trên tạp chí văn học hàng quý mang tên "Thế giới tác giả" vào năm 1998. Ông nói rằng cuốn sách này được viết để dành cho mẹ. Có lẽ, lời nói của ông là đúng. Người mẹ trong tác phẩm đã thể hiện "sự mạnh mẽ" một cách rõ rệt. Trên thực tế, đặc tính ấy có lẽ là điều cần thiết nhất để sống sót trong môi trường nghèo nàn, nơi sự mê tín chi phối, một vùng quê hẻo lánh tuyết phủ luôn coi khinh phụ nữ vào thời hậu chiến. Nhờ vào "sự mạnh mẽ" của người mẹ mà bà có thể chu toàn bữa ăn trong lúc khó khăn, nhưng đồng thời khiến cho những đứa trẻ - những người làm ông, làm bà ngày nay - cảm thấy trống rỗng hoặc khao khát bên trong, có lẽ là do thiếu thốn sự mềm mại và tình thương.



Thế giới mà tác giả Kim Joo-young vẽ ra về một làng quê vào mùa đông đầu những năm 1950 là nơi chứa đầy niềm kiêu hãnh mãnh liệt với nỗi hối hận day dứt, bất hoà trong nội bộ ngôi làng, kiểm soát của gia đình, những lời đồn thổi liên tiếp và những người lắng tai nghe ngóng lời đồn ấy. Sức mạnh và sự ganh ghét, phẫn nộ luôn luôn hiện hữu ở nơi đó. Qua con mắt nhìn của cậu bé Se-young 13 tuổi - cũng có thể là chính tác giả - thế giới của người lớn là sự chịu đựng, cố gắng không thua thiệt người khác, niềm tin lố bịch về "thể diện" và "danh dự" đối với sự tổn hại của một ai đó, nếu người khác nghĩ đó là quan trọng. Sự chăm sóc thể hiện qua những đánh đập, trừng phạt, và tuyết phủ kín bên ngoài cô lập ba nhân vật chính trong câu chuyện trong mái nhà tranh của vùng quê hẻo lánh, ngôi làng quê, quán nhậu trong xã lấp lánh ánh đèn như bến tàu cá, khi nỗi sợ phòng kín lớn lên.

Người kể chuyện là cậu bé Se Young đang sống trong thế giới của người lớn. Yếu tố tạo thêm sắc thái cho câu chuyện chính là sự mộng tưởng bay bổng của cậu bé. Cậu bé nhìn thấy đôi cánh mọc bay lên trên lưng mẹ. Đó là một cảnh tượng đặc biệt ấn tượng. Nếu phân tích từ quan điểm của Freud, bạn có thể thấy rằng cậu bé rất yêu mẹ mình và cậu biết rằng mẹ đang hi sinh rất nhiều vì tương lai của con trai. Cậu bé thân thiết với chú chó nhà hàng xóm. Mỗi lần gặp cậu bé, chú chó mừng rỡ vẫy đuôi, liếm và sủa. Se Young dõi theo một cô bé lang thang, người sau này đã trở thành chị gái. Se Young là một đứa trẻ và những đứa trẻ thì đón nhận thế giới xung quanh. Đối với cậu, mẹ là tất cả, mẹ là thế giới của cậu.

Mỗi lần đi ra làng, cậu bé phải vượt qua đống tuyết cao. Se Young bước chậm chạp từng bước qua đống tuyết đi đến làng, cậu đã nhìn thấy "thế giới của phụ nữ" qua mẹ mình và cô bé lang thang, Sam-rae. Sam-rae đã trốn trong căn bếp nhà Se Young vào một tối trời nổi bão tuyết. Câu chuyện được triển khai chậm rãi từng nhịp nhất định như khớp với máy đánh nhịp.

Tác phẩm này không chỉ là một truyện ngắn. Câu chuyện mở ra cánh cửa nhìn vào phần ngắn ngủi trong cuộc sống của nhân vật chính. Nhưng tác phẩm được chia thành ba phần lớn: khi Se Young 13 tuổi và người mẹ nhận cô bé lang thang Sam-rae làm thành viên trong gia đình; khi một loạt các sự kiện xảy ra vào mùa đông năm sau; và cuối cùng là đoạn kết. Bởi vậy, đây không chỉ là tác phẩm truyện ngắn đơn thuần, nhưng cũng không phải một truyện dài. "Tiểu thuyết vừa" có lẽ là từ thích hợp cho tác phẩm này vì câu chuyện có cốt truyện thực tế, không chỉ là một cánh cửa mở. Vậy hãy chuẩn bị đôi giầy đi tuyết nhé.

Đối với các tác giả sinh vào những năm 1930 như Kim Joo-young (sinh năm 1939), hay Park Wan-suh (sinh năm 1931) và các tác giả khác, độ tuổi thanh thiếu niên của họ bị chiếm lĩnh bởi các sự kiện lịch sử như giải phóng, nội chiến, Thế chiến thứ hai và sự đóng quân của quân đội nước ngoài. Tăng trưởng kinh tế và các cơ hội tại thành phố chỉ bắt đầu xuất hiện khi lứa tác giả này đã bước vào độ tuổi 30-40. Họ trải qua sự biến đổi mạnh mẽ của phát triển xã hội và tăng trưởng kinh tế vào thập niên 1970-1980, khi đã ở độ tuổi trung niên. Khi bước vào độ tuổi 60 ở những năm 1990, việc họ cảm thấy mình đã đạt được nhiều điều cũng là sự hợp lý. Thế hệ này chính là các nhân chứng sống chứng kiến toàn bộ quá trình đất nước phát triển nông nghiệp, công nghiệp, trải qua chế độ độc tài, đạt được sự phát triển của nền dân chủ, tôi luyện kỹ thuật và vươn ra thế giới. Sinh ra ở thời đại sản phẩm công nghiệp không nhiều, đến cả giấy vệ sinh cũng hiếm, giờ đây họ nói chuyện bằng điện thoại thông minh với những đứa cháu du học tại Canada hay Úc. Họ đã trải qua tất cả vết sẹo và chấn thương tâm lý, giam cầm và đánh đập, lựu đạn cay, gia đình ly tán và nhận con nuôi người nước ngoài, nhưng phần lớn sẽ nói rằng, điều đó là đáng giá. Đó là cuộc sống đầy biến động, có những đoạn thăng trầm.

Với điều này trong tư tưởng, tiểu thuyết "Cá đuối" của Kim Joo-young ngang hàng với tiểu thuyết "Ai đã ăn hết những cây sing-a ngày ấy?" (1992) của tác giả Park Wan-suh. Tác giả Park Wan-suh có thể đã viết cuốn tiểu thuyết đồ sộ hơn, nhưng "Cá đuối" bản thân nó là một tác phẩm khác. Cả hai tác phẩm đều lấy bối cảnh Hàn Quốc giữa thế kỷ 20 để viết về thời niên thiếu. "Cá đuối" của Kim Joo-young ngắn hơn và có tiêu điểm chính xác hơn. Nếu thoát ra khỏi tuyết và mẹ, cô bé lang thang Sam-rae, chú chó nhà hàng xóm chạy chơi trong tuyết, thì gần như không còn gì nữa.

Hai người phụ nữ mạnh mẽ trong "Cá đuối" tuy mang tính nguyên mẫu ở mức độ nào đó, nhưng cách thể hiện "sự mạnh mẽ" khác nhau. Người mẹ là người phụ nữ mạnh mẽ, còn Sam-rae là cô bé có tính phản kháng. Cách sinh tồn của phụ nữ trên thế gian này là gì? Nếu không phải là đàn ông, không được học hành, không được thừa hưởng tài sản từ bố mẹ và không sinh ra ở thành phố lớn, thì họ phải dùng công cụ, thủ đoạn, kỹ thuật gì để sống sót trên thế gian này? Cậu bé Se Young đã nhìn thấy hai cách sinh tồn và ngắm nhìn hình ảnh hai người phụ nữ mạnh mẽ này nhảy múa và tranh cãi nhau.

Tờ nhật báo Dong-a Ilbo nói về "Cá đuối" rằng, "Đây là tác phẩm phải đọc từ từ để thấm được, và tác giả đã tạo ra một sự tái thể hiện xuất sắc về cách mà mọi người nói về thời tiền cận đại, dựa trên cách nói quanh co, chứ không phải nói trực tiếp" và tán dương rằng "Ngòi bút xuất sắc của tác giả đã thể hiện nét đẹp của sự im lặng và phép ẩn dụ trong câu chuyện."

Trong phần mở đầu tiểu thuyết (trang 8 bản dịch tiếng Anh của Nhà xuất bản Dalkey phát hành), đã xảy ra sự kiện, "Con cá đuối khô, phủ bồ hóng và luôn được treo ở khung cửa bếp, đã biến mất." Đó là do cô bé Sam-rae đã ăn mất, khi trốn trong ngôi nhà của hai mẹ con Se Young. Câu chuyện từ đây bắt đầu với bối cảnh là một ngôi làng trên núi phủ đầy tuyết của Hàn Quốc. Thế nhưng, hãy đừng quên chuẩn bị giầy đi tuyết của bạn nhé.



Viện Dịch thuật Văn học Hàn Quốc và Nhà xuất bản Dalkey đã cùng phát hành bản dịch tiếng Anh của tiểu thuyết "Cá đuối" với tựa đề "Stingray" vào năm 2013, dành cho các độc giả tiếng Anh. Bản dịch do Inrae You Vinciguerra và Louis Vinciguerra thực hiện, hiện đang được bán trên Amazon với giá 14 USD.

Tác giả Kim Joo-young đã vẽ nên hai hình mẫu người phụ nữ đi tìm con đường sinh tồn của mình trong một thế giới không ưu ái với họ. Tác giả tháo gỡ câu chuyện của hai người phụ nữ này cùng với sự nghèo đói và tuyết phủ trên ngôi làng, và đến cuối truyện, người đọc đã mỉm cười.

Bài: Gregory C. Eaves, phóng viên Korea.net
Ảnh: Viện Dịch thuật Văn học Hàn Quốc
gceaves@korea.kr