Những ngôi nhà cổ và nhà mái tranh nằm giữa bờ tường thấp, dãy núi phía sau bao trọn ngôi làng như tấm bình phong và dòng nước sông trôi lững lờ.

Những ngôi làng cổ khiến người xem cảm thấy thư thái, thanh bình. Khung cảnh ấy có thể thấy được tại Làng Hahoe, huyện Pungcheon-myeon, thành phố Andong-si.

Tên gọi "Hahoe" bắt nguồn từ vị trí địa lý của ngôi làng có con sông to rộng uốn quanh. Ngôi làng có hình dáng như một bông sen, và ở vị trí đắc địa bởi cổng vào nhỏ hẹp nhưng to rộng khi vào bên trong ngôi làng, ngăn chặn sự xâm nhập từ bên ngoài và không có thiên tai. Học giả theo trường phái Silhak (Thực học) triều Joseon Yi Jung-hwan (1690-1756), bút hiệu Cheongdam, đã ca ngợi về ngôi làng rằng, "Sống ở gần bờ biển không bằng gần bờ sông. Sống ở gần bờ sông không bằng gần bờ suối. Thông thường, những người sống ở gần bờ suối không nên ở xa ngọn đồi, để có thể sống ở đó thật lâu, bất kể thời bình hay thời loạn. Và khu vực tốt nhất chính là Dosan và Hahoe của vùng Yeongnam." Nói cách khác, Hahoe là một nơi đáng sống.

Các thành viên trong dòng họ Ryu Pungsan cũng coi Làng Hahoe là một nơi yên lành và đã sinh sống ở đó qua nhiều thế hệ, tạo thành ngôi làng dòng họ. Văn hoá Nho giáo coi trọng "trung" và "hiếu" đã ảnh hưởng đến cuộc sống cộng đồng. Điều này dẫn đến việc lưu giữ các jongga (chủ họ) và jongtaek (nhà ở của chủ họ). Phong tục lưu giữ bài vị và cả gia đình sum họp, làm giỗ chạp tỏ lòng thành kính đến tổ tiên vẫn còn kế tục đến ngày nay. Các nghi lễ truyền thống được thực hiện ở jongtaek, nơi gia đình chủ họ sinh sống và nối dõi dòng máu gia đình.




Nhà Chunghyodang (Trung hiếu đường) là một trong những jongtaek còn được lưu giữ tại Làng Hahoe. Đây là nơi ở của Ryu Seong-ryong (1542-1607), bút hiệu là Seoae, một chủ họ nổi danh nhất của dòng họ Ryu Pungsan. Ông là một nho sĩ và là quan triều đình phục vụ ở chức vụ chủ chốt trong Yeonguijeong (Lãnh nghị chánh) vào triều Vua Seonjo (1552-1608). Sau khi ông qua đời, hậu duệ và các học trò của ông xây dựng Nhà Chunghyodang để tưởng nhớ quá trình học tập và đức hạnh của ông. Một căn nhà jongtaek khác của Làng Hahoe có liên hệ với gia đình này là Nhà Yangjindang (Dưỡng chân đường). Căn nhà được xây dựng để tưởng nhớ Ryu Un-ryong (1539-1601), bút hiệu Gyeomam. Ông là anh trai của Ryu Seong-ryong và cũng là một quan văn trong triều đình giữa thời Joseon.

Bên cạnh các jongtaek, khách tham quan còn có thể thấy các di tích khác về dòng họ Ryu Pungsan, như Nhà Ogyeonjeongsa, nơi Ryu Seong-ryong đã viết nên Jingbirok, sau khi từ quan. Cuốn sách là một tài liệu lịch sử về Imjinwaeran (Nhâm Thìn ngoại loạn), cuộc xâm chiếm Joseon của Hideyoshi từ năm 1592-1598.




Các ngôi nhà cổ và nhà mái tranh của Làng Hahoe nằm hài hoà với thiên nhiên xung quanh, thể hiện nguyên vẹn văn hoá cư trú truyền thống. Ở giữa làng có một cây du hơn 600 tuổi, và Đình Samsindang nằm bên cạnh. Vào ngày rằm tháng giêng hàng năm, nơi đây diễn ra lễ tế Dongje để cầu bình an cho ngôi làng. Đình Samsindang là một địa điểm của tín ngưỡng dân gian, thờ Samsin Halmeoni (Tam thần bà), vị thần quản lý vấn đề sinh nở và sức khoẻ cho con cháu. Các ngôi nhà dân nằm xung quanh ngôi đình. Khác với các ngôi làng khác, mỗi ngôi nhà ở đây đều quay về các hướng khác nhau, để quay mặt ra con sông. Một điểm đặc trưng khác của ngôi làng này là người dân ở đây sinh sống qua nhiều thế hệ. Vào cuối thời Joseon, khoảng 350 gia đình sinh sống ở đây. Đến nay, có khoảng 127 căn nhà ở bên trong làng. Trong số đó, 12 căn nhà được chỉ định là báu vật quốc gia và là tư liệu dân gian quan trọng.




Mặt nạ Hahoe-tal là một nét văn hoá đặc biệt chỉ có tại Làng Hahoe. Mặt nạ của Hàn Quốc thường được làm bằng quả bầu hoặc giấy, và người ta đốt bỏ các mặt nạ này sau khi biểu diễn xong trò chơi mặt nạ. Nhưng mặt nạ Hahoe-tal được làm từ gỗ, cứng cáp và bảo quản được lâu. Theo truyện kể dân gian, một chàng thanh niên tên là Heo đã làm ra những chiếc mặt nạ này sau khi nhận được lời báo của thần. Ngày nay, có chín loại mặt nạ Hahoe-tal được lưu truyền lại, trong đó có mặt nạ cho nhà sư, halmi (phụ nữ lớn tuổi), seonbi (học giả), yangban (quý tộc), gaksi (cô dâu) và baekjeong (đồ tể). Các loại mặt nạ này được sử dụng khi trình diễn vở kịch ngoài trời gọi là Hahoe byeolsingut talnori và được thể hiện trên sân khấu biểu diễn trong làng.





Giá trị văn hoá, lịch sử của Làng Hahoe đã được UNESCO công nhận. UNESCO đã ghi danh Làng Hahoe vào danh mục Di sản thế giới vào năm 2010. Uỷ ban Di sản thế giới UNESCO đã nêu trong bản nghị quyết rằng, "Ngôi làng là không gian sinh hoạt - nơi lối sống truyền thống của người Hàn Quốc được lưu truyền trọn vẹn, là một di sản sống -  nơi người dân làng nuôi dưỡng cuộc sống qua các thế hệ, hài hoà với tự nhiên, và cuộc sống của người Hàn Quốc có giá trị phổ quát nổi bật như một di sản văn hoá của nhân loại." Đồng thời, Uỷ ban Di sản thế giới cũng đánh giá rằng, "Sự hài hoà của các kiến trúc truyền thống với cách bài trí các kiến trúc, văn hoá cư trú truyền thống đã thể hiện rõ cấu trúc xã hội và văn hoá yangban (quý tộc) mang tính Nho giáo độc đáo của thời Joseon."

Bài: Yoon So-jung, phóng viên Korea.net
Ảnh: Wi Tack-whan, phóng viên Korea.net
arete@korea.kr