Bài viết = Phóng viên danh dự Korea.net Vũ Đỗ Hải Hà

Ngày lễ Độc lập hay ngày Quốc khánh của mỗi quốc gia đều là dịp nêu bật lên lòng kiêu hãnh dân tộc, thể hiện sự xúc động, thiêng liêng vì từ thời điểm ấy trở đi đất nước đó chính thức sở hữu chủ quyền tự do, người dân yên tâm lao động, sinh sống, học tập, đóng góp công sức cho Tổ quốc. Nếu ở Hàn Quốc, ngày Độc lập diễn ra vào 15/8 hằng năm thì tại Việt Nam, 2/9 được ấn định là lễ Quốc khánh đáng tự hào của mọi người dân “con Lạc cháu Hồng”.

Nhưng để tiến đến tự do, chủ quyền cả Hàn Quốc lẫn Việt Nam đều trải qua quá trình gian khổ chiến đấu trên mọi mặt trận. Vậy giữa 2 quốc gia Việt Nam – Hàn Quốc, đâu là những điểm giống và khác trong phong trào giải phóng dân tộc giành độc lập? Cùng mình tìm hiểu đôi nét qua bài viết dưới đây nhé!



Nếu không kể đến những cuộc chiến giành hòa bình vào thời phong kiến thì cả Việt Nam và Hàn Quốc đều trải qua ách áp bức, đô hộ của đế quốc / thực dân. Nếu ở Việt Nam thông qua nhiều phong trào Cách mạng đoạt lấy tự do từ thực dân Pháp, đế quốc Nhật thì Hàn Quốc đã có chiến dịch quân sự, ngoại giao bền bỉ để tiến tới nền độc lập trước đế quốc Nhật Bản. Sự khác biệt ở đây là Việt Nam phải chịu tới 2 chế độ áp bức liên tiếp.

- Tại Hàn Quốc: thông qua Điều ước Nhật – Triều năm 1876, chính phủ Joseon đã nằm trong phạm vi ảnh hưởng từ Nhật Bản. Sau đó, do Hiệp ước Nhật – Triều 1905, Đế quốc Đại Hàn (thành lập năm 1897) bị bảo hộ dưới quyền của Nhật Bản. Tiếp đến, 1910 Nhật Bản chính thức sáp nhập Đế quốc Đại Hàn khiến nước này trở thành thuộc địa của Nhật.

- Tại Việt Nam: liên quân Pháp – Tây Ban Nha đổ bộ Đà Nẵng xâm chiếm Sài Gòn năm 1858. Sau đó vua Tự Đức ký hiệp ước nhượng cho Pháp 3 tỉnh Đông Nam Bộ năm 1862. Đến 1867, Pháp chiếm nốt 3 tỉnh Tây Nam Bộ. Thời gian 1873 – 1886, Pháp áp đặt sự cai trị lên những phần còn lại của Việt Nam. Giai đoạn tiếp theo, Nhật đảo chính Pháp nắm quyền bán đảo Đông Dương vào tối 9/3/1945.



Do sự đàn áp từ đế quốc / thực dân mà cả Hàn Quốc lẫn Việt Nam thời kì đó đều diễn ra các phong trào kháng chiến mạnh mẽ trên toàn quốc, ghi nhận dấu ấn lịch sử cho một giai đoạn vất vả chống ngoại xâm.

- Tại Hàn Quốc: đánh dấu bởi Phong trào ngày 1/3/1919 (Sam-il) do nhân dân và sinh viên tổ chức nhằm phản đối lối sống đồng hóa của người Nhật. Hơn 1.000 cuộc biểu tình ở các thành phố khác nhau bùng phát. Nhiều người biểu tình sau đó bị hành quyết tại nơi công cộng. Theo trích dẫn từ “Lịch sử đẫm máu phong trào độc lập Hàn Quốc” của sử gia Park Eun-sik liệt kê có 7.509 người thiệt mạng, 15.849 người bị thương, 46.303 người bị bắt. Sau đó, các lực lượng vũ trang độc lập ở Mãn Châu và duyên hải Siberia tham gia các phong trào kháng chiến chống Nhật đem lại một số chiến thắng bước đầu.

- Tại Việt Nam: mở đầu công cuộc giành độc lập từ tay thực dân Pháp là Phong trào Cần Vương – hệ thống tập hợp bởi các cuộc đấu tranh vũ trang trên cả nước, khởi xướng bởi Tôn Thất Thuyết – một đại thần nhà Nguyễn. Phong trào kéo dài từ 1885 – 1896, thu hút số lượng sĩ phu, quan lại, các tầng lớp yêu nước tham gia. Khác biệt với Hàn Quốc khi họ khởi điểm bằng hình thức biểu tình.



Việc lập nên Chính phủ lâm thời Hàn Quốc và Đảng Cộng sản Việt Nam đã xoay chuyển cục diện giải phóng dân tộc ở cả 2 nước.



- Tại Hàn Quốc: Chính phủ Lâm thời Hàn Quốc thành lập năm 1940 do chính trị gia Kim Gu khởi xướng tập hợp nhiều chiến sĩ độc lập ở Mãn Châu. Chính phủ Lâm thời Hàn Quốc cũng cử quân đến Myanmar, Ấn Độ chiến đấu theo Phe đồng minh. Chính phủ Lâm thời Hàn Quốc còn phối hợp với Văn phòng Dịch vụ Chiến lược Hoa Kỳ đào tạo nên nhiều chiến sĩ được trang bị kĩ năng để chống Nhật.



- Tại Việt Nam: Đảng Cộng sản Việt Nam (sau đổi tên sang Đảng Cộng sản Đông Dương) ra đời năm 1930 do chủ tịch Hồ Chí Minh (lúc ấy tên là Nguyễn Ái Quốc) đã hợp nhất Đông Dương Cộng sản Liên đoàn, An Nam Cộng sản Đảng và Đông Dương Cộng sản Đảng trở thành một Đảng cầm quyền duy nhất có hạt nhân chính là lực lượng công – nông. Từ đó các phong trào chống Pháp dâng lên mạnh mẽ như Phong trào Xô Viết – Nghệ Tĩnh (1930 - 1931), Phong trào dân chủ Đông Dương (1936 – 1939) cho thấy tinh thần đấu tranh kiên cường đẩy lùi ngoại xâm dưới sự lãnh đạo của Đảng vẻ vang ra sao. Đỉnh điểm nổi bật là Phong trào của Mặt trận Dân chủ Đông Dương với lễ kỉ niệm Quốc tế Lao Động vào 1/5/1938 rầm rộ tại Sài Gòn, Hà Nội. Thời gian năm 1945, Đảng cũng đóng vai trò quan trọng trong phát động chủ trương chống Nhật buộc Nhật đầu hàng thông qua Cách mạng tháng 8 vào 19/8/1945.

Điểm chung với Việt Nam là Hàn Quốc ở thời kì 1911 – 1937 cũng xảy ra tranh chấp giữa người lao động với đế quốc Nhật. Do đó, giai đoạn này ghi nhận các phong trào liên quan tới lao động khá rõ nét, góp phần ảnh hưởng đến phong trào giành độc lập tại Hàn Quốc nói chung.



Việc nâng cao giáo dục được cả Việt Nam lẫn Hàn Quốc chú trọng nhằm hỗ trợ công cuộc giành độc lập ở chính quốc.



- Tại Hàn Quốc: Giai đoạn 1910 – 1919, lưu hành nhiều sách giáo khoa, ngữ pháp và chính tả tiếng Hàn giúp mở đầu cho việc đấu tranh trí thức chống Nhật. Đến năm 1945, hàng loạt các trường Đại học trở thành hệ thống hỗ trợ cải thiện cơ sở vật chất học đường, thúc đẩy cho các phong trào giành độc lập.

- Tại Việt Nam: phổ cập, truyền bá chữ Quốc ngữ vào cuối năm 1937 giúp người dân dễ dàng đọc được những tài liệu, sách báo do Đảng lưu hành nhằm nâng cao hiểu biết về cách mạng, chính trị.





Phong trào độc lập ở cả Hàn Quốc và Việt Nam đều có sự tham gia của những tầng lớp chung như trí thức, người lao động, nhân dân, lực lượng vũ trang. Trong đó cũng tồn tại sự khác biệt khi ở Hàn Quốc có thêm các nhóm Cơ đốc giáo do các nhà truyền giáo phương Tây lãnh đạo (chủ yếu từ Hoa Kỳ trước khi Nhật chiếm đóng) tham gia.



Cùng trùng hợp khi Việt Nam – Hàn Quốc đều giành được tự do, độc lập đúng thời điểm năm 1945 – năm kết thúc Thế chiến II. Trong đó, Việt Nam kỉ niệm Quốc Khánh chính thức bắt đầu từ 2/9/1945 còn Hàn Quốc kỉ niệm Lễ độc lập (có tên Gwangbokjeol) là vào 15/8/1945.

Trải qua quãng thời gian dài chiến đấu gian khổ bằng các phong trào giải phóng dân tộc, Việt Nam và Hàn Quốc đều giành về cho mình quyền tự do, dân chủ, bình đẳng, từ đó khiến ngày kỉ niệm Độc lập / Quốc Khánh của mỗi nước thêm phần tự hào, vẻ vang. Hi vọng bài viết của mình đã cho các bạn thấy được đôi nét về điểm giống và khác giữa phong trào độc lập của cả 2 quốc gia để thêm yêu mến chính quốc nơi mình sinh ra và lớn lên.

hrhr@korea.kr

* Bài viết này đã được viết bởi một phóng viên danh dự của Korea.net. Đoàn phóng viên danh dự chúng tôi có mặt ở khắp nơi trên thế giới, và họ luôn nỗ lực để chia sẻ tình yêu và lòng nhiệt huyết đối với tất cả mọi thứ của Hàn Quốc với Korea.net.