Huyền thoại của ngọn tháp Babel được bắt nguồn từ niềm tự hào của con người, người ta tin rằng khả năng của mình có thể vượt qua cả Đấng Tạo Hóa. Và do chính sự kiêu ngạo này, Đấng Tạo Hóa đã tạo ra nhiều loại ngôn ngữ khác nhau để gây nên những khó khăn trong giao tiếp của con người. Cuối cùng, Tháp Babel - ngọn tháp được xây dựng với mục đích chạm đến bầu trời- đã bị phá hủy.
Huyền thoại này mỉa mai đồng thời cũng nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của giao tiếp. Khi dân số tăng trưởng và các nền văn minh phát triển, sự đa dạng của văn hóa được đào sâu hơn nữa. Như vậy, sự phức tạp của ngôn ngữ cũng tăng dần. Để tạo điều kiện cho việc đối thoại và liên lạc thông tin giữa những con người và những nền văn hóa trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn, khái niệm "dịch" chắc chắn phải phát triển.
Dịch giới thiệu đến độc giả các nền văn hóa khác nhau và làm cho các nền văn hóa đó trở nên phong phú hơn. Sẽ không thể giải thích sự phát triển của các nền văn minh và của lịch sử mà không nhắc đến dịch vì nó kết nối nền văn hóa của những con người đang sống ở những phần khác nhau của thế giới và mở rộng phạm vi cuộc sống. Cho đến ngày nay, vai trò của dịch vẫn là như vậy, tuy nhiên tầm quan trọng và giá trị của nó được coi trọng hơn nhiều. Hàng năm, có rất nhiều cuốn sách được dịch và xuất bản. Điều này chứng tỏ rằng nhu cầu tìm hiểu thông tin, kiến thức về các nền văn hóa khác là rất lớn.
Sẽ thật thiếu sót nếu không nhắc đến dịch quan trọng như thế nào đối với văn học thế giới. Tất cả các tác phẩm văn học chúng ta bắt gặp trong cuộc sống hàng ngày chẳng hạn như những bài thơ, tiểu thuyết và tiểu luận đều trải qua một quá trình giao tiếp và dịch thuật qua một thời gian dài. Dịch thuật làm cho trao đổi và liên lạc thông tin thông qua văn học trở nên khác biệt và tách mình khỏi các mối quan hệ chính trị hay kinh tế-những mối quan hệ phụ thuộc vào sự quan tâm của một cá nhân tới việc lãi hoặc lỗ. Nó vượt xa mối quan hệ kinh tế đơn thuần để chạm vào cảm xúc của con người, dẫn đến một mức độ trao đổi văn hóa cao hơn, làm tăng thêm sự tin tưởng và thắt chặt tình bạn.
Viện Văn học dịch Hàn Quốc (LTI) được thành lập vào năm 2001 để mở rộng giao lưu văn hóa thông qua dịch thuật và đóng góp vào nền văn hóa thế giới. Tổ chức được lãnh đạo bởi ông Kim Seong-kon, một học giả nghiên cứu văn học và văn học phê bình Anh. Korea.net đã có buổi phỏng vấn ông để cùng nghe những chia sẻ về ý nghĩa và vai trò của dịch thuật trong thế giới ngày nay, nơi mà ranh giới giữa mọi thứ đang giảm dần và tất cả đều hòa làm một.
Giám đốc Viện văn học dịch Hàn Quốc Kim Seong-kon giải thích ý nghĩa của công việc dịch thuật và nói rằng cuộc sống của chúng ta cũng có thể được xem như một bản dịch.
- Ông đã dịch tác phẩm "Vuông" của Choi In-hun sang tiếng Anh vào năm ngoái. Vậy phản ứng đón nhận của độc giả với tác phẩm này như thế nào?
Có thế thấy rất nhiều đánh giá trực tuyến, có độc giả thấy nó thú vị nhưng ngược lại cũng có người cho rằng tác phẩm phán ánh một không khí tuyệt vọng. Tôi nghĩ rằng đó là vì cuốn tiểu thuyết này đã được viết trong những năm 1960, khi Hàn Quốc đang trong một tình trạng đặc biệt, tuân theo thỏa thuận ngừng bắn nhưng chiến tranh vẫn chưa chính thức kết thúc. Điều làm tôi ấn tượng nhất là tác giả đã chọn một con đường thứ ba, thay vì lựa chọn một trong hai bên trái hoặc phải. Tôi nhận ra rằng một nhà văn lớn sẽ không bao giờ chỉ lựa chọn một cách giải quyết mà sẽ đưa ra một hướng thứ ba. Tuy nhiên, có nhiều tác giả không lựa chọn cả hai con đường sẵn có mà sẽ tìm ra một con đường mới dung hòa cả hai. Họ thà chọn một cách dễ dàng hơn: đó là giải quyết. Tôi tin rằng đây là một nhiệm vụ mà họ cần phải vượt qua.
Họ cần phải chịu đựng nhưng không phải là thù địch với những người khác họ. Đây là một công việc nghiêm túc và quan trọng với tất cả giới văn học và cộng đồng nghệ thuật tổng thể nói chung.
- Có thể thấy một mặt lịch sử của thời kỳ Phục hưng hay nền văn hóa hiện đại mà Hàn Quốc đã trải qua sẽ không thể được giải thích mà không có dịch thuật. Quá trình dịch các tác phẩm kinh điển của Hy Lạp và La Mã từ tiếng Ả Rập sang tiếng Ý đã mang đến những giá trị kiến thức về thời kỳ Phục hưng. Dịch cũng kích hoạt hiện đại hóa Hàn Quốc thông qua việc chuyển ngữ các tác phẩm văn học sang ngôn ngữ phương Tây bằng các công cụ dịch thuật. Những bản dịch có thể được xem như là một sứ giả kết nối các nền văn hóa khác nhau. Vậy trong thế kỉ 21 này, dịch thuật có ý nghĩa như thế nào?
Chúng tôi nhìn nhận theo cách này: Cuộc sống của chúng ta có thể được xem như một bản dịch. Nói cách khác, chúng tôi chấp nhận giao tiếp giữa các cá nhân thông qua dịch thuật. Chúng tôi nhìn vào những biểu hiện trên khuôn mặt của một người, giải thích từ ngữ của họ để hiểu thông điệp mà họ muốn nói. Tôi nghĩ rằng những việc đó đều là dịch thuật. Umberto Eco- một giáo viên dịch tại Đại học Bologna ở Ý, nghĩ rằng tất cả mọi thứ - âm nhạc và nghệ thuật, kể cả không đề cập đến văn học - đều tham gia dịch thuật. Đây là những đặc điểm của nghiên cứu dịch. Ví dụ, khi nhìn thấy một bức tranh, những gì chúng ta thấy có thể khác với những gì người Pháp xem. Chúng tôi chấp nhận bức tranh theo những cách khác nhau thông qua những bản dịch văn hoá mà không cần đẻ ý đến một khuôn mẫu nào. Việc nhìn nhận tất cả mọi thứ như một bản dịch là rất quan trọng.
Thứ hai, dịch thuật không có nghĩa là thua kém phiên bản gốc. Trong lời nói đầu của tác phẩm "Tên của hoa hồng", Eco cho biết cuốn sách không phải là tác phẩm gốc mà là bản dịch thứ ba. Tác phẩm lần đầu tiên được dịch sang tiếng Latin bởi một tu sĩ ở thế kỷ 14, và sau đó được dịch bởi các linh mục người Pháp sang tiếng Pháp trong thế kỷ 19. Và nó một lần nữa được dịch sang tiếng Ý vào cuối thế kỷ 20. Theo tôi, ông nói điều này vì muốn khẳng định rằng một bản dịch sẽ không bao giờ thua kém văn bản gốc. Cuối cùng, tất cả những gì chúng tôi viết là một hình thức của bản dịch mà tổ tiên đã sử dụng.
Trong một ý nghĩa nào đó, nghệ thuật và âm nhạc là ngôn ngữ phổ quát mà mọi người có thể thấu hiểu mà không cần dịch. Tuy nhiên, văn học không giống như vậy. Phải mất một thời gian dài để chuyển ngữ nội dung của một tác phẩm sang ngôn ngữ khác. Đó là một công việc khó khăn vì sẽ thường xuyên có những thay đổi trong quá trình dịch. Ngày nay có những thuyết cho rằng bản dịch không phải giống như bản gốc, dịch thuật là một hình thức sáng tạo, nó khó như sáng tạo vậy.
Chúng tôi có 25 giáo sư tại Học viện Dịch của Viện văn học dịch Hàn Quốc. Tôi thấy thật thú vị khi một giáo sư người Tây Ban Nha có nói: "Mỗi bản dịch giống như một ngôi nhà đang xây, dịch giả là những người chở tài liệu của mình trên một chiếc thuyền, vượt qua các đại dương và xây dựng một căn nhà tương tự trên một bờ biển khác. Ngôi nhà cũ đã bị phá bỏ và ngôi nhà mới sẽ không giống với nó nữa. Các căn nhà không cần thiết phải giống nhau. Dịch thuật giống như việc xây một ngôi nhà mới phù hợp với không khí của bờ biển". Tôi đồng ý với ông ấy và nghĩ rằng đây là bản chất của dịch. Ông cũng cho rằng: "Để cho ra đời một bản dịch tốt, dịch giả cần tìm hiểu kĩ văn bản gốc trước khi dịch với một tình cảm giống như một người lính đang ấp ủ nuôi dưỡng một lá thư của người yêu vậy. Nếu bạn muốn kiếm tiền thông qua dịch thuật, bạn sẽ không bao giờ có thể cho ra một bản dịch tuyệt vời. Để dịch tốt, mọi người cần phải có ba yêu cầu cơ bản. Đầu tiên, họ cần phải nắm vững về ngôn ngữ và văn hóa. Nếu họ không hiểu các nền văn hóa, điều này sẽ gây ra những lỗi dịch sai. Thứ hai, họ cần phải có một ý thức văn học và, cuối cùng khả năng viết tốt cũng là điều cần thiết.
- Viện văn học dịch Hàn Quốc được thành lập vào năm 2001. Kể từ đó đến nay, viện đã đạt được những thành công nào mang tính bước ngoặt?
Trong quá khứ, các bản dịch tiếng Pháp và tiếng Đức chiếm một phần lớn các nỗ lực dịch thuật của chúng tôi, trong khi đó tiếng Anh chiếm một phần tương đối nhỏ. Sau khi trở thành Giám đốc Viện văn học dịch Hàn Quốc, tôi đã xây dựng một mạng lưới các học giả văn học Anh, giáo sư văn học Hàn Quốc và các chuyên gia khác. Tôi đã thành lập một nhóm nghiên cứu văn học tiếng Anh với thành viên là những người Hàn Quốc có thể nói tiếng Anh một cách trôi chảy như người bản xứ. Chúng tôi đã thực hiện một hợp đồng với Dalkey Archive Press ở Mỹ để xuất bản một loạt 25 đầu sách văn học Hàn Quốc, với tựa đề "Thư viện văn học Hàn Quốc". Cho đến nay, chúng tôi đã xuất bản được 15 cuốn.
Để bắt kịp xu hướng, chúng tôi cũng đã thành lập một nhóm thực hiện sách điện tử và đã cho ra mắt được 30 cuốn. Chúng tôi cũng giới thiệu các nhà văn Hàn Quốc hợp tác với Amazon Crossing - một công ty sách điện tử, là một phần của Amazon.com. Trong số đó có "Đường quốc lộ với những quả táo xanh" của Suah Bae đã được đăng trên Amazon One, một tạp chí văn học số ra trong ngày của Amazon với khoảng 20.000 ấn bản mỗi số; hoặc một số những cuốn sách phổ biến sau đó đã được xuất bản như sách vật lý ở New York. Tác phẩm của Bae được xếp vào hàng các tác phẩm văn học thế giới.
Viện Văn học dịch Hàn Quốc cũng đã phát triển một ứng dụng cho phép người dùng có thể đọc các tác phẩm văn học Hàn Quốc thông qua điện thoại thông minh của họ. Chúng tôi cung cấp các tư liệu về khoảng 350 nhà văn Hàn Quốc, bao gồm cả Shin Kyung-sook tại Wikipedia bằng cả tiếng Anh và tiếng Pháp. Trong quá khứ, khi các nhà văn Hàn Quốc xuất bản sách của họ ở nước ngoài, thậm chí tên của họ được viết trong chính tả tiếng Anh cũng khác nhau ở những nơi khác nhau. Ví dụ, trong trường hợp của Yi Mun-Yol, chúng tôi tìm thấy 12 cách viết khác nhau cho tên của ông. Chúng tôi xây dựng một cơ sở dữ liệu thống nhất những sự khác biệt đó bằng cách yêu cầu các tác giả đưa ra cái tên viết bằng chữ Latin mà họ ưa thích, nhằm cung cấp thông tin trực tuyến thống nhất. Chúng tôi cũng đã mở một thư viện điện tử trong tháng này. Bây giờ, khi gõ tên của một nhà văn Hàn Quốc bằng tiếng Anh, chúng ta có thể xem tất cả các thông tin liên quan về họ từ khắp nơi trên thế giới.
- Có một điều đáng chú ý là Viện Văn học dịch Hàn Quốc đã tổ chức một loạt các sự kiện quốc tế như Liên hoan văn quốc tế Seoul và hội chợ sách quốc tế tại 11 quốc gia, giúp văn học Hàn Quốc tiếp cận gần hơn với thế giới. Vậy kết quả ông mong đợi trong một tầm nhìn dài hạn là gì?
Trong khuôn khổ Liên hoan văn quốc tế Seoul, chúng tôi tổ chức một chương trình cư trú trong đó 14 tác giả người nước ngoài sẽ cùng sinh sống với một tác giả người Hàn Quốc trong vòng một tuần. Họ đã trở nên thân thiết và thậm chí đã học ngôn ngữ của nhau. Sau chương trình, các tác giả nước ngoài khi trở về đã giới thiệu tiểu thuyết của Hàn Quốc ở đất nước mình và thậm chí còn mời các tác giả Hàn Quốc sang nước họ. Tôi tin rằng hoạt động trao đổi như vậy đóng một vai trò quan trọng. Các tác giả tham gia chương trình sẽ đọc các tác phẩm của những nhà văn khác. Họ đi thăm các con phố ở Seoul như Dongsung-dong để nâng cao hiểu biết về thành phố. Chúng tôi đã nhắm tới mục tiêu toàn cầu hóa một mạng lưới như vậy. Qua những sự kiện này, tôi tin rằng, chúng tôi đã làm một công việc quan trọng, tạo điều kiện giao lưu giữa các tác giả. Trong thực tế, giao lưu giữa các nhà văn Hàn Quốc và nhà văn nước ngoài là một việc rất quan trọng để giới thiệu các nhà văn Hàn Quốc ở nước ngoài.
Giám đốc Kim Seong-kon nói 3 điều kiện tiên quyết để có một bản dịch tốt là dịch giả phải làm chủ được cả ngôn ngữ và văn hóa, có ý thức văn học cao và khả năng viết tốt.
- Theo quan điểm của ông, chúng tôi có thể kết luận rằng một người phiên dịch phải là một trí thức có thể làm chủ cả ngôn ngữ, văn hóa của ngôn ngữ nguồn cũng như các ngôn ngữ đích. Việc này đòi hỏi họ phải nỗ lực nhiều hơn cả các tác giả của tác phẩm gốc. Vậy, làm thế nào chúng ta có thể đào tạo được một đội ngũ dịch giả như trong quan điểm của ông?
Một nhà văn phải biết những tác giả ở các nước khác đang viết về cái gì. Vì vậy, họ cần phải biết nhiều thứ và đọc rất nhiều để biết được các vấn đề quốc tế đang được quan tâm trên thế giới. Thậm chí nhiều tác giả nổi tiếng còn nhập tâm tới mức xuất thần trong khi tập trung vào văn bản. Vì vậy, các nhà văn cần phải đọc các tác phẩm của các tác giả nước ngoài và tới thăm các nước khác càng nhiều càng tốt để có thể tìm hiểu những vấn đề đáng quan tâm ở những nơi đó. Đây cũng là một cách để phát triển bản thân và có một cái nhìn sâu sắc với những vẫn đề quốc tế.
Để có một bản dịch tuyệt vời, một dịch giả nên làm chủ cả ngôn ngữ và văn hóa, có ý thức văn học mạnh mẽ và khả năng viết tốt. Để có được các yêu cầu như vậy, họ cần phải nỗ lực nhiều hơn các tác giả. Đây là lý do tại sao Viện Văn học dịch Hàn Quốc cải thiện Học viện Văn học dịch thành một trường đại học. Bắt đầu từ mùa thu này, chúng tôi sẽ có thể tìm thấy các sinh viên tuyệt vời cho khóa học hai năm sau đại học của mình. Các chương trình này cũng rất thú vị. Một trong số đó là "dịch văn hóa"- trong đó học sinh sẽ dịch những sự khác biệt văn hóa của tất cả các nước, nhưng không phải ngôn ngữ của họ. Chúng tôi cũng mời các tác giả đã viết tác phẩm gốc tới các giờ giảng để tiến hành các cuộc thảo luận với sinh viên trong khi dịch tác phẩm của họ. Chương trình này cũng liên quan đến một loạt các chuyến đi thực tế, cho phép sinh viên đến thăm nhà của tác giả để có thể tìm hiểu thêm về những dấu ấn văn học, từ đó tiến tới thảo luận. Những chương trình như vậy đã rất thành công. Đã có rất nhiều sinh viên giỏi đăng kí tham dự chương trình.
Chúng tôi chỉ chấp nhận những người giỏi nhất trong số những người giỏi tham gia vào chương trình. Chúng tôi chi trả tất cả các chi phí học phí và chi phí sinh hoạt. Sophie Bowman đến từ Vương quốc Anh và Victoria Caudle đến từ Mỹ là hai trong số các dịch giả xuất sắc của chúng tôi. Họ đều có những kết quả tốt tại học viện và có khả năng dịch tốt. Trong trường hợp của Caudle, cô đến Hàn Quốc một cách rất tình cờ. Khi tham gia một trại hè ở Minnesota, cô đã gặp một người bạn Hàn Quốc, người đã khuyến khích sự quan tâm của cô đối với đất nước Châu Á xinh đẹp của chúng ta. Sau đó, một trong những giáo sư của cô đã đề nghị cô theo học tại Trường Nghiên cứu phương Đông và châu Phi (SOAS) tại Đại học London trước khi đến Viện Văn học dịch Hàn Quốc. Lý do đến ở đây của các học viên có thể rất khác nhau. Một số sinh viên tình cờ gặp một người bạn Hàn Quốc, người đã gợi ý họ quan tâm nhiều hơn về Hàn Quốc, hoặc một số người tốt nghiệp với các nghiên cứu về Hàn Quốc. Có được điều này, không thể không nhắc đến sự phổ biến của các phương tiện truyền thông đại chúng Hàn Quốc. Tôi đánh giá cao nền văn hóa nhạc pop của chúng tá và cho rằng chính văn hóa nhạc pop đã mở đường cho văn học thuần túy. Và bây giờ là thời gian để chúng ta bắt đầu.
- Văn học Hàn Quốc có vẻ lại trở nên trầm lặng kể từ sau thành công của Shin Kyung-sook với tác phẩm "Hãy quan tâm tới mẹ". Vậy theo ông những nhà văn Hàn Quốc ngày nay nên làm gì để thu hút được sự chú ý của thế giới?
Ngoài Suah Bae, chúng ta cũng có tác giả Kim Young-ha. Một nhà xuất bản lớn của Mỹ, Houghton Mifflin Harcourt đã cho xuất bản ba tác phẩm của Kim: "Quốc gia đang gọi", "Bông hoa màu đen" và "Tôi có quyền phá hủy bản thân". "Quốc gia đang gọi" là câu chuyện về một điệp viên Bắc Triều Tiên đã bí mật lẻn vào Hàn Quốc dưới vỏ bọc của một sinh viên. "Bông hoa màu đen" nói về lịch sử ban đầu của những người Hàn Quốc di cư đến Mexico. "Tôi có quyền phá hủy bản thân" dựa trên một trang web tự sát. Những độc giả nói tiếng Anh đã nói rằng tiểu thuyết của Kim rất thú vị, ông cũng rất nổi tiếng ở nước ngoài.
Tại Pháp, Hwang Seok-young và Yi Mun-Yol khá nổi tiếng. "Vị khách" của Hwang Seok-young là một tác phẩm rất hay. Trong quá khứ, người Hàn Quốc gọi là bệnh đậu mùa là "khách". Khi bệnh qua đi sẽ để lại những vết sẹo sâu trên mặt, và tác giả đã dùng nó để nói về cách thức mà các dòng của Kitô giáo và chủ nghĩa cộng sản đã để lại những vết sẹo không thể xóa nhòa cho Hàn Quốc. Tôi cũng thông cảm với tính năng mang tính biểu tượng đó. Tác giả cho biết trong cuốn sách rằng Cuộc thảm sát Sincheon diễn ra ở Bắc Triều Tiên trong chiến tranh Triều Tiên (1950-1953) là do sự xung đột giữa Kitô giáo và chủ nghĩa cộng sản, và không phải là hành động của quân đội Mỹ.
"Cô gà mái ước mơ mình có thể bay" của Hwang Sun-mi cũng là tác phẩm gây được sự chú ý trong những ngày này. Năm ngoái, tại Hội chợ sách London 2014, đã có rất nhiều người xếp hàng để xin được chữ ký của tác giả cho cuốn sách của mình.
- Xin vui lòng cho chúng tôi biết một chút về cách ông bắt đầu các dịch vụ thông tin toàn diện về văn học Hàn Quốc trong các bản dịch?
Trong quá khứ, chúng tôi có những hạn chế và chỉ có thể cung cấp một phần những thông tin nhỏ lẻ mà không có một dịch vụ tích hợp, điều này làm tôi cảm thấy khong tốt. Về vấn đề này, Viện Văn học dịch Hàn Quốc đã bắt đầu một dịch vụ như vậy trong khi phát triển thư viện điện tử của mình. Tôi cảm thấy sự cần thiết phải tích hợp tất cả các thông tin và lưu trữ chúng cùng nhau. Ví dụ, hiện nay chúng tôi cung cấp tất cả các thông tin liên quan về một tác giả cụ thể. Gần đây, các thư viện thuộc Viện Văn học dịch Hàn Quốc đang trở nên rất phát triển và số lượng đầu sách của chúng tôi hiện nay đã vượt quá 15.000 cuốn. Hầu hết trong số đó là sách ở trong thư viện dưới lòng đất. Sách trên tầng đầu tiên chủ yếu là sách dịch. Chúng tôi có trao đổi với nhiều thư viện trên thế giới và rất tích cực tặng các đầu sách của mình cho họ. Tôi nghĩ vai trò của các thư viện thuộc Viện Văn học dịch Hàn Quốc là khá quan trọng.
- Để văn học Hàn Quốc vươn xa hơn và tiếp cận với các nền văn học trên thế giới, theo ông chúng ta cần có những điều kiện gì?
Để thành công trong văn học và thâm nhập vào các thị trường trên thế giới, chúng ta cần ba yêu cầu: tác phẩm gốc tốt, bản dịch tốt và các nhà xuất bản tốt. Tác phẩm gốc ban đầu tốt nên có những đặc trưng riêng không nhầm lẫn khi đặt giữa các tác phẩm khác và đặt trong sự cạnh tranh thế giới. Hai điều kiện còn lại là dịch giả và nhà xuất bản nên phối hợp tốt với nhau. Chúng tôi cần những tác giả nhận thức được các vấn đề toàn cầu và viết về chúng.
Ví dụ các tác phẩm "Tên của hoa hồng" của Umberto Eco, "Tên tôi là Đỏ" của Orhan Pamuk và "Mật mã Da Vinci" của Dan Brown đều có một điểm chung. Đó là cả ba tác giả đều viết chúng dưới thể loại tiểu thuyết trinh thám lịch sử và tất cả đều có chủ đề tương tự. Trong tiểu thuyết, tác giả tập trung vào các vấn đề chung của tất cả những lợi ích giữa con người trong thế giới hiện đại: nghi ngờ sự thật tuyệt đối của thế giới, nhận ra chân lý khác ẩn dấu dưới vỏ bọc những người tuyệt đối, và chấp nhận những người khác. Nếu chúng ta viết các chủ đề như vậy với nhân vật là người Hàn Quốc, tôi tin rằng nó sẽ được đón nhận ở nước ngoài. Về vấn đề này, trên thực tế, các nhà xuất bản ở nước ngoài yêu cầu các tác phẩm vừa phải hữu ích vừa phải thú vị. Họ tìm kiếm những câu chuyện được viết bằng theo phong cách trinh thám lịch sử.
Về chủ đề này, các tác phẩm "Đế chế vĩnh cửu", "Cây cổ thụ" của Yi In-hwa và "Khu vườn của gió" của Lee Jeong-myeong đều là các tác phẩm tốt. Tất cả họ đều có đối tượng nhân vật tốt. Nếu văn học Hàn Quốc đã có đối tượng phổ quát như vậy, tôi tin rằng với chất lượng tốt nó sẽ chiếm được phản ứng thuận lợi ở nước ngoài.
- Những ngày này, dịch giả dường như mất đi nền tảng của họ và thường hướng đến các giá trị thực tế cũng như lợi nhuận. Làm thế nào để vượt qua hoàn cảnh như vậy?
Từ quan điểm của một chuyên gia quản lý, tôi thấy các dự án văn hóa không đem lại hiệu quả. Phải mất một thời gian dài để thực hiện và không có nhiều kết quả có thể nhìn thấy được. Đây thực sự là một khó khăn trong lĩnh vực nhân văn, bao gồm cả văn học và dịch thuật. Thật khó có thể áp dụng một tư duy quản lý nghệ thuật, văn hóa, văn học hay dịch. Chúng mất một thời gian dài để triển khai và không có nhiều tính năng có thể nhìn thấy được. Tuy nhiên, chúng lại có ảnh hưởng rất quan trọng trên thế giới. trong thể thao bạn có thể nhìn thấy ngay kết quả, hiển thị bằng điểm số. Tuy nhiên, tôi tin rằng các nhà hoạch định chính sách cần phải nhận thức rằng văn hóa được công nhận trên thế giới cũng rất có ý nghĩa.
Khi Sony và Panasonic đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới, văn hóa Nhật Bản ngay sau đó cũng trở nên phổ biến. Tôi đoán đó cũng là con đường đúng đắn cho Hàn Quốc. Khi Samsung, LG và Hyundai đã không còn được đón nhận nhiều, sự phổ biến của văn hóa nhạc pop Hàn Quốc tại khu vực Đông Nam Á,cái gọi là làn sóng Hallyu, đã ngay lập tức theo sau. Và bây giờ, Hallyu đang được nối tiếp bằng văn học thuần túy. Tuy nhiên, vấn đề là khi các công ty Nhật Bản thâm nhập thị trường thế giới, đó là một thế giới đơn giản hơn. Tại thời điểm đó, văn học là một trong những nguồn chính của kiến thức, thông tin và giải trí. Tuy nhiên, hiện nay mọi thứ đã thay đổi. Chúng ta có rất nhiều nguồn giải trí trong thế giới đa phương tiện về kiến thức và thông tin. Hàn Quốc dường như phải đối mặt với một tình huống khó khăn hơn so với Nhật Bản đã làm. Số lượng độc giả của văn học thuần túy đã giảm. Chỉ có một tầng lớp nhỏ, những người giám sát điều hành xã hội tiếp tục đọc nó. Những người trẻ tuổi thường không đọc sách khoa học. Vì vậy, đây là một điều khó khăn đối với chúng tôi. Nhạc pop Hàn Quốc ngay lập tức có thể lan tỏa trên toàn thế giới thông qua các kênh khác nhau, chẳng hạn như YouTube. tuy nhiên, văn học lại không thể. Nó chắc chắn sẽ đi chậm. Mặc dù vậy, chúng ta cần phải nỗ lực bằng nhiều cách khác nhau. Chúng tôi cũng cần chủ động bước vào thế giới của sách điện tử.
Tôi tự hỏi liệu có bất cứ điều gì đó là tinh khiết trong những ngày này. Trên thực tế, chúng ta không nên phân chia thế giới thành "tinh khiết" và "không trong sạch". Chúng ta nên nhìn vào những hình ảnh lớn của văn học. Chúng ta cần phải coi văn học là một hình thức của văn bản văn hóa với một ý nghĩa rộng. Chúng ta phải mở rộng phạm vi của chúng và tiếp tục với những gì chúng đã làm được với văn học thuần túy. Đồng thời, chúng ta cần phải hỗ trợ các tiểu thuyết trinh thám chất lượng cao, khoa học viễn tưởng, tưởng tượng và tiểu thuyết đồ họa dưới dạng các cuốn truyện tranh, vì nhiều em học lịch sử Hàn Quốc hay lịch sử thế giới, thông qua các tiểu thuyết đồ họa như vậy. Vì vậy, nếu chúng ta có tiểu thuyết đồ họa tốt về lịch sử Hàn Quốc, sẽ dễ dàng hơn để giới thiệu lịch sử của chúng ta với thế giới. Nếu chúng tôi giới thiệu cuốn tiểu thuyết đồ họa "Những sự kiện đáng nhớ thời Tam Quốc" (Tam quốc di sự, 三國 遺事) hoặc về "Lịch sử của Tam Quốc" (Tam quốc sử kí, 三國 史記) đến với quốc tế, trẻ em trên toàn thế giới sẽ có thể đọc và tìm hiểu về lịch sử Hàn Quốc. Chúng ta đang sống trong một thế giới không nên có thành kiến. Vì lý do này, chúng tôi có kế hoạch mở rộng các mục tiêu của mình. Đây không phải là một mối quan tâm đối với những người làm việc trong lĩnh vực văn học thuần túy như chúng ta. Chúng tôi sẽ vẫn hỗ trợ văn học thuần túy như bình thường. Để mở rộng phạm vi và giới thiệu Hàn Quốc với thế giới, tuy nhiên, chúng tôi hy vọng sẽ hỗ trợ các thể loại khác và đang bắt đầu làm như vậy ngay từ bây giờ.
-Vậy ông đã nỗ lực làm gì để đạt được mục tiêu này?
Tất cả mọi thứ đều đàn trong trạng thái mở. Chúng tôi sẽ xem xét các thể loại văn học và lựa chọn những gì chúng tôi sẽ hỗ trợ. Mục tiêu có thể là tiểu thuyết đồ họa hay văn học. Chúng tôi cũng hỗ trợ cho những cuốn sách về khoa học nhân văn và sách thiếu nhi. Nói chung, tất cả chúng đều được gọi "K-book". Ngày xưa nó được gọi là văn học Hàn Quốc, nhưng bây giờ, chúng tôi mở rộng phạm vi của nó để trở thành "K-book", trong đó bao gồm tất cả các hình thức của văn bản.
Trong thực tế, trò chơi video đối với trẻ em hiện này cũng giống như tiểu thuyết đối với chúng tôi ngày trước. Thông qua trò chơi video, trẻ em tìm hiểu về thế giới và cảm thấy vui vẻ, bị thu hút vào những cuộc phiêu lưu. Cũng như chúng ta xem "Tarzan" trên truyền hình và tưởng tượng khám phá châu Phi, trẻ em trải nghiệm những điều tương tự khi chơi trò chơi video. Ví dụ, nếu chúng ta có một trò chơi video tốt dựa trên thần thoại Bắc Âu, Hàn Quốc, Hy Lạp hay La Mã, chúng sẽ có vai trò quan trọng trong việc giới thiệu văn hóa với thế giới vì chúng phần nào đại diện cho văn hóa và lịch sử Hàn Quốc. Về cơ bản, tôi xem xét văn học như một trò chơi. Truyện tranh "Misaeng" sáng tác bởi Yoon Tae-ho cho thấy cách một trò chơi có thể được chuyển hóa thành văn học. Do đó, chúng ta nên mở rộng tâm hồn của mình để suy nghĩ rằng "Đây có thể là văn học" hơn là mang theo định kiến và suy nghĩ "Không, đây không phải là văn học". Nếu chúng ta làm như vậy, văn học sẽ mạnh hơn rất nhiều.
Nhiều tác giả cho rằng phim làm hỏng văn học. Trên thực tế, nó là hoàn toàn ngược lại. Khi văn học liên quan đến một bộ phim, nó tạo ra sức mạnh tổng hợp. Học giả người Đức Joachim Paech từng nói: "Điện ảnh giống như một hoàng tử đánh thức công chúa xinh đẹp khỏi giấc ngủ mộng mị, vì nó làm cho tác phẩm văn học mà không ai đọc trở nên sống động và khiến nhiều người muốn đọc chúng". Đối với tôi, khi xem bộ phim "Tên của hoa hồng", tôi đã rất ấn tượng và quyết định tìm đọc cuốn sách ban đầu.
Một điều nữa là về dư luận, những người phân biệt giữa văn học thuần túy và pop. Tôi có một quan điểm khác họ. Đây là ý tưởng của tôi: Hãy suy nghĩ về câu chuyện "Người đẹp và quái vật". Trong câu chuyện, một người con gái xinh đẹp bị nhốt trong lâu đài ma thuật thuộc sở hữu của con quái thú. Cô không được phép đi bất cứ nơi nào. Sau đó, cô đã phải lấy con quái vật và trở thành vợ của nó. Câu chuyện này cho chúng ta một bài học. "Quái vật" là khổng lồ, con số khủng khiếp của ngành công nghiệp điện ảnh, truyền hình và trò chơi video. "Người đẹp" là văn học thuần túy; Con quái thú có thể được coi là một ngành công nghiệp khổng lồ với sức mạnh kỳ diệu, nhưng người phụ nữ không có cả sức mạnh lẫn tiền bạc. Để giải quyết tình trạng này, họ phải tay trong tay, hình thành một quan hệ đối tác, trở thành bạn bè và yêu nhau. Bằng cách làm như vậy, cô ấy có thể là bà chủ.
Nói cách khác, thay vì làm dấy lên những tranh cãi của mọi người về một cuộc khủng hoảng trong khoa học nhân văn hay trong văn học, chúng ta cần phải tích cực đi về phía trước để bắt tay với các phương tiện truyền thông khác và vượt qua những ranh giới còn tồn tại. Sau đó, cả văn học và xã hội nói chung có thể được làm giàu. Tại sao chúng ta phải thù địch với nhau? Bây giờ là thời đại đa phương tiện. Những ngày này, chúng tôi coi văn học chỉ như là một hình thức của phương tiện truyền thông. Nếu văn học bắt tay với phương tiện truyền thông khác, nó sẽ sở hữu tất cả mọi thứ. Tôi tin rằng mọi người trong các lĩnh vực văn hoá cần phải có một suy nghĩ tích cực như vậy. Họ không nên khóa mình bên trong một hàng rào hẹp của sự tinh khiết. Edward Said Wadi (1935-2003) nói: "Tất cả các nền văn hóa đều có liên quan với nhau. Không có duy nhất và tinh khiết, tất cả đều lai tạp, không đồng nhất, cực kỳ khác biệt và không nguyên khối". Tôi đồng ý với ý kiến của ông. Điều này cũng áp dụng đối với văn học. Chúng ta có thể viết một cuốn tiểu thuyết sau khi bị gây ấn tượng bởi một nền văn học nào đó trên thế giới. Cuốn sách này là của chúng ta, nhưng hai nền văn hóa đã được kết nối.
- Hiện nay, có phê phán cho rằng chính sách làm giàu văn hóa mới chưa có lý luận thực tiễn mà mới chỉ nằm trên khẩu hiệu, chưa có hình hài thực tế. Ông nhìn nhận con đường dẫn tới làm giàu văn hóa như thế nào?
Nếu để thoát khỏi một đống những giáo điều và để thực sự đạt được thành quả nhìn thấy trước mắt, ngành khoa học nhân văn phải vượt qua ranh giới của chính mình và liên kết với tất cả các lĩnh vực như khoa học kỹ thuật, quản trị kinh doanh, môi trường sinh thái học. Tôi cho rằng có như vậy mới mở rộng được lĩnh vực của bản thân và kết hợp với các lĩnh vực khác, sau đó sẽ kết nối được với nhau và làm giàu được nền văn hóa. Cả ngành khoa học nhân văn hay văn học cũng vậy. Chúng ta đang sống trong thời đại không có ranh giới phân biệt khác với trước đây khi chỉ xem TV, tạp chí và chơi game. Thực ra, quan hệ giữa tác giả với độc giả cũng đã thay đổi không giống với trước đây nữa. Trước đây, tác giả giữ vị trí độc tôn còn độc giả là người nhận được lời khuyên bảo thì giờ đây, hai bên không những ở vị trí bình đẳng mà có những trường hợp, độc giả còn có thể đưa ra lời khuyên cho tác giả. Tôi nghĩ rằng chính việc bắt tay với các phương tiện truyền thông khác như vậy chính là căn bản của làm giàu văn hóa. Đó chính là quá trình bắt tay với các phương tiện truyền thông khác, tương hỗ và cùng tạo nên thành quả. Có những việc chỉ một mình văn học sẽ không thể thực hiện nhưng nếu kết hợp với game, chúng ta có thể tạo nên một trò chơi đặc biệt mang tính nhân văn.
Nếu chúng ta chỉ nhìn thú thực sẽ rất ức chế. Sẽ có rất nhiều phương pháp mà chúng ta có thể chọn lựa nhưng cơ bản nhất là sự hợp tác với các phương tiện truyền thông khác. Ví dụ từ năm 1990, tôi đã tình cờ bắt đầu viết bình luận về điện ảnh. Trong lúc tham dự một buổi gặp mặt, tôi đọc được phần bình luận do các nhà báo viết về bộ phim 'Rain Man' và cảm thấy không đồng tình cho lắm nên tôi đã nói 'Tôi nhìn nhận bộ phim như thế này cơ' và một giám đốc nhà xuất bản thấy hứng thú với phần bình luận của tôi nên đã nhờ tôi viết bài cho tạp chí văn nghệ mang tên 'Tinh thần văn học'. Sau khi viết bài cho tạp chí này, phản ứng của bạn đọc rất tốt nên tôi đã viết liền trong suốt 2 năm. Sau đó, phần bài viết của tôi được tập hợp lại thành sách và cũng rất được yêu mến. Chính những bài viết đó đã đóng vai trò vô cùng quan trọng. Nó là minh chứng cho việc hợp tác giữa văn học với điện ảnh. Tôi cho rằng mình có thể hiểu được văn hóa của đất nước nào đó nhờ điện ảnh và tôi chủ yếu phân tích điện ảnh Mỹ. Khi điện ảnh có thể bắt tay với văn học, các giáo sư khoa Điện ảnh kịch nghệ của trường Đại học Chungang là những người vui mừng trước tiên. Bởi vì nó đã tạo được một vị thế cực kỳ tốt cho điện ảnh. Điều này không giống với những yếu tố mỹ thuật, kỹ thuật quay phim hay camera mà các vị hay nói đến mà văn hóa trong phim được khám phá tạo nên sức mạnh khôn lường cho điện ảnh, giúp điện ảnh trở nên cao cấp hơn trong nhận thức của người xem. Quyển sách ấy đã từng là best seller lúc bấy giờ. Bây giờ thì không ai biết đến nó nữa. Tựa đề của nó là 'Bài luận điện ảnh của Giáo sư Kim Sang Gon'. Nếu có thể hợp tác với các lĩnh vực, văn học cũng sẽ được làm giàu có hơn và cả hai bên đều có lợi.
Các nhà khoa học mải mê sáng tạo các kỹ thuật mới nên không có thời gian rảnh rỗi suy nghĩ về các mặt mang tính đạo lý, các yếu tố phi nhận đạo mà bản thân cần cân nhắc ngoài yếu tố kỹ thuật. Việc này các nhà nhân văn học, các nhà văn có thể giúp họ. Ví dụ tác phẩm The Bicentennial Man' của Issac Asimov (1920~1992) là một ví dụ điển hình. Tác phẩm này có sự kết hợp của văn học và kỹ thuật. Trong tương lai, một gia đình sẽ mua robot để sai làm việc nhà nhưng trong quá trình đó, chú robot bỗng nhiên xuất hiện tình cảm và trí tuệ như một con người thực thụ. Nhân vật chính đã trở nên độc lập nên quyết định rời khỏi nhà, sau đó tự mở tài khoản ngân hàng rồi đem lòng yêu thương cô con gái của chủ nhà và muốn kết hôn với cô gái ấy. Vì anh ta là robot nên có thể sống mãi mãi nhưng để trở thành người, anh ta đã đi đăng ký chứng minh thư nhưng bị từ chối. Để được công nhận là con người, anh đã thay đổi nội tạng của mình bằng nội tạng của con người, cuối cùng anh truyền máu của con người vào cơ thể mình nhưng vì thế mà lục phủ ngũ tạng bị hủy hoại, và ra đi mãi mãi. Cuối cùng nhân vật chính cũng kết hôn được với cô gái mà mình thầm thương trộm nhớ. Bộ phim này đặt ra câu hỏi "Rốt cuộc giữa con người và máy móc, cái gì nhân văn hơn?'. Máy móc có thể nhân văn hơn con người và có thể có những con người không bằng loài cầm thú. Thực ra, đây là tác phẩm kỷ niệm 200 năm của nước Mỹ nên đây chính là câu chuyện của nước Mỹ. Chú robot đã độc lập và rời khỏi ngôi nhà chính là nước Mỹ. Nhân vật chính muốn sống giống với một con người, muốn kết hôn với một cô gái nên đã từ bỏ quyền được sống vĩnh cửu và chỉ sống đúng 200 năm rồi chết. Ngoài ra, bộ phim 'Terminator 2' cũng xuất hiện cảnh máy móc vì con người mà tự vẫn. Chính những chi tiết này đã khiến chúng ta nhìn nhận những máy móc này còn tuyệt vời hơn cả con người.
Ngoài ra, bộ phim 'Multiply city' cũng là một cái nhìn mang tính nhân văn khi giải quyết một số vấn đề có thể xảy ra như nhân bản con người, văn học khiến tác phẩm trở nên thú vị và giúp chỉ ra những vấn đề của công nghệ. Nếu vậy thì tác phẩm có thể coi là sự kết hợp của văn hóa. Văn học được đưa vào kỹ thuật sinh học và ngành nhân văn học có thể được cống hiến. Chúng giúp chúng ta hiểu được và có những nghi vấn rằng chỉ có công nghệ phát triển, chúng ta sẽ không thông minh hơn mà đâu mới là những thứ có giá trị cho chúng ta, phải làm thế nào chúng ta mới sử dụng công nghệ một cách giá trị, nếu con người sống giống như máy móc thì liệu máy móc có tuyệt hơn con người hay không. Vì vậy, nếu các tác giả chọn những vấn đề này làm đề tài tiểu thuyết sẽ dễ dàng được yêu mến ở nước ngoài, tác phẩm thú vị và thức tỉnh được nhiều người. Nếu vậy chúng ta không chỉ viết trong rào quây của văn học thuần túy mà có thể kêu gọi một sự phục hưng tốt đẹp hơn.
- Trí tưởng tượng được sản sinh vô bờ bến, liên kết và hòa hợp với nhau, tạo ra những điều mới mẻ vĩ đại, ngoài công việc ấy, tôi nghĩ rằng những gì mà văn học có thể cống hiến được thật vô cùng tận.
Khi đọc tác phẩm 'Tên gọi của hoa hồng' của Umberto Eco, tôi đã nghĩ rằng 'Giờ đây sẽ không thể có tiểu thuyết nào hay hơn thế này nữa'. Đối với một chủ đề tiều thuyết như vậy. Thế nhưng chỉ một thời gian sau đó, tiểu thuyết 'Thiên thần và ác quỷ', 'Mật mã Davinci' của Dan Brown ra đời lại khiến tôi thích thú về tài nghệ viết văn của tác giả. Tôi không bao giờ chỉ nhìn nhận chung chung về tác phẩm. Tôi luôn đọc các tác phẩm với những suy nghĩa như Cuốn sách này dạy cho ta bao nhiêu điều hay? Những hiểu biết về các chân lý khác, lịch sử trung đại, lịch sử mỹ thuật, lịch sử tôn giáo v.v... nếu tác phẩm văn học có thể mang đến những điều ấy thì nó không chỉ là những tiểu thuyết đại chúng nữa. Nếu tác phẩm không chỉ hay mà còn dạy cho chúng ta những điều khác nữa thì đó là văn học tốt. Trong số các tác phẩm của các tác giả văn học đại chúng. tôi sẽ không bao giờ đọc nếu tác phẩm ấy khiến tôi có suy nghĩ 'Người này viết cái này để làm gì', 'Viết cái này để nói điều gì'. Ngược lại, nếu tác phẩm ấy khiến tôi đọc say sưa và vỡ vạc ra điều gì đó, tôi coi đó là tác phẩm văn học hay.
- Hình như câu chuyện của chúng ta đang lạc đề nhưng với quan điểm ấy, dường như các tác phẩm của cố nhà văn Lee Byung Ju (1921~1992) đều hội đủ các yếu tố về tính hấp dẫn, lịch sử và triết học.
Sau khi ông ấy qua đời, không có một tác giả lớn nào mang được dáng dấp ấy nữa. Tác phẩm 'Đường dây quan phủ' hay 'Núi Jirisan' đã soi sáng lịch sử cận hiện đại của Hàn Quốc, mang lại nhiều hiểu biết cho chúng ta. Với đề tài của tác phẩm 'Tiểu thuyết Alexandra', câu chuyện kể về Alexandra đại đế của Ai Cập nhưng thực chất là chuyện của chúng ta. Những phạm trù ấy cần có một tác giả vĩ đại tiếp nối. Thật đáng tiếc. Chỉ cần dựa vào lịch sử, chúng ta có thể viết rất nhiều tác phẩm nổi tiếng thế giới. Lịch sử của chúng ta khúc khuỷu nhường nào? Vậy mà hình như không ai có thể tận dụng được nó hết thảy.
- Xin ông hãy giới thiệu một tác phẩm mà bản thân ông cảm thấy xúc động với tư cách là một nhà nghiên cứu văn học.
Thực ra, từ nhỏ tôi đã đọc đủ các loại sách, từ truyện tranh đến các tuyển tập danh tác. Tôi không hứng thú lắm với chuyện về các vĩ nhân. Bởi vì mỗi người đều có thể trở thành vĩ nhân hoặc có thể vì may mắn mà trở thành vĩ nhân. Thế nên tôi thích tiểu thuyết, truyện tranh, những tác phẩm được đầu tư nhiều trí tưởng tượng hơn. Có rất nhiều tác phẩm đã gây xúc động cho tôi nên câu hỏi này rất khó trả lời nhưng tôi xin chọn tác phẩm 'To kill a Mocking Bird' của nhà văn Nelle Harper Lee. Sau khi xem bộ phim do diễn viên Gregory Peck thủ vai chính, tôi thực sự rất thích nên đã tìm đọc nguyên tác của bộ phim, quả thật đây là một tác phẩm cực kỳ xúc động. Tới thời điểm này, tôi đã đọc được 5 lần tác phẩm này nhưng mỗi lần đọc tôi đều cảm thấy mới mẻ và rơi nước mắt. Tôi nghĩ đây chính là văn học. Bởi vì tác phẩm làm rung động tâm can người đọc, cho ta vỡ vạc ra nhiều điều và tăng thêm hiểu biết.
Lý do khiến tôi yêu thích tác phẩm này bởi qua con mắt của một đứa trẻ luôn coi tất cả là biểu tượng của văn học thì đây là một tiểu thuyết có thể vạch trần được những định kiến của người lớn. Tác giả đã tiếp cận vô cùng xác thực. Các sách phân tích văn học của Anh, Mỹ đều giới thiệu đây là tiểu thuyết bàn về vấn đề chủng tộc của Mỹ nhưng tôi nghĩ rằng đây là tác phẩm vĩ đại và mang tính tích hợp hơn thế rất nhiều. Bởi vì mặc dù cuốn sách lấy vấn đề chủng tộc là nền tảng nhưng ngoài ra, nó còn tố cáo tất cả các định kiến của một số người. Định kiến của những người có với những người không thể sở hữu, định kiến về những đứa trẻ có gia đình tan vỡ thông qua cái nhìn của một đứa bé tên là Deal, định kiến về phụ nữ ly hôn hay phụ nữ độc thân. Chỉ riêng bối cảnh của tác phẩm là xã hội nước Mỹ vào thập niên 30 của thế kỷ trước cũng đã là một định kiến. Ngoài ra, đó còn là định kiến của người lớn dành cho trẻ em, bản dịch đầu tiên của cuốn sách này tại Hàn Quốc là bản được chuyển ngữ từ tiếng Nhật nhưng phần dịch của bản tiếng Nhật này thực sự rất tuyệt vời. Tiêu đề khi ấy của cuốn sách là 'Trẻ em đều biết". Mặc dù khác với nguyên bản nhưng điều này có lý do của nó. Người lớn đều nghĩ rằng trẻ con chẳng biết gì nhưng trẻ em đều biết tất cả những định kiến hay những mặt xấu xa của người lớn. Dù không nói ra.
Định kiến về những người nghĩ là không bình thường, định kiến về những gì nền văn minh cảm nhận về sự man rợ, định kiến về những gì phương Tây cảm nhận về phương Đông, định kiến của những người bình thường về những người điên dại hiểu được cả triết lý của Michel Foucault, tất cả đều có trong tiểu thuyết này. Tôi nghĩ rằng chúng ta không thể mang định kiến khi đọc cuốn sách này được. Tôi đã bắt các sinh viên khoa tiếng Anh trường ĐH Seoul đọc cuốn sách này. Các sinh viên đã đọc và khóc, họ hiểu ra rằng không được mang những định kiến như vậy. Tôi cũng cho các học sinh xem phim chuyển thể từ tác phẩm này. Tôi nghĩ rằng như vậy là văn học đã làm được một việc vĩ đại. Đó chính là văn học hay. Nhìn theo một cách nào đó, tiểu thuyết này có thể coi là tiểu thuyết thiếu nhi nhưng cũng có thể coi đó là tiểu thuyết dành cho đại chúng nhưng đối với tôi, tôi cho rằng với một tác phẩm tuyệt vời nhưng vậy có thể đặt lên top trên của các tác phẩm văn học thuần túy. Thực tế nó đã đạt giải thưởng Pulitzer. Chúng ta không cần phải theo một hệ tư tưởng cánh tả cánh hữu mà văn học chỉ cần truyền tải các vấn đề xã hội một cách đúng đắn và cảm động thì nó đã có thể gánh vác được vai trò to lớn lắm rồi. Như vậy văn hóa và xã hội có thể cùng trở nên giàu có.
- Ông cho rằng văn học chỉ cần quan tâm tới vấn đề của nhân loại và tiến hành giao lưu là có thể đóng góp cho hòa bình thế giới rồi.
Đúng vậy. Đó là cơ bản cho mọi vấn đề. Thỉnh thoảng khi tới thăm giảng đường giáo sư ở Mỹ, tôi thường nhận được câu hỏi 'What is literature?'. Những lúc ấy, tôi thường trả lời rằng cái gọi là văn học, đặc biệt trong trường hợp của tiểu thuyết, "là cái cho một số người xuất hiện và giúp chúng ta hiểu được rằng thế nào là một cuộc sống có giá trị nhất'. Chúng ta theo dõi các nhân vật xuất hiện trong tác phẩm thường hay đánh giá 'Không được sống như người này' hay 'Phải sống giống như người này'. Hay tại sao giữa mọi người thường hay xuất hiện xung đột, làm thế nào để giải quyết chúng. Trong quá trình ấy, tôi cho rằng tiểu thuyết là thứ dạy cho chúng ta cách sống sao cho ra người nhất. Văn học dạy cho chúng ta phải sống ra sao trong tương lai thông qua bài học lịch sử và thông qua SF, chúng ta phải sống thế nào qua con mắt của khoa học, qua những mộng mơ và ảo diệu, nó soi xét hiện thực của chúng ta qua một lăng kính khác, giúp chúng ta hiểu ra được phải sống ra sao trong thực tế. Tôi nghĩ rằng đó là chức năng cơ bản của văn học.
- Nếu phải chọn ra 3 tác phẩm văn học Hàn Quốc để giới thiệu với độc giả thế giới, ông sẽ chọn tác phẩm nào? Lý do là gì?
Về tư cách cá nhân, tôi thích các tác phẩm của Lee-sang như 'Đôi cánh'. Tôi theo chuyên ngành nghiên cứu chủ nghĩa hậu hiện đại và các tác phẩm của ông đã đi trước thời đại, thấu hiểu và có thể giải thích một số mặt của chủ nghĩa hậu hiện đại trước khi chủ nghĩa này được truyền bá tới Hàn Quốc. Một tác phẩm văn học không chỉ giải thích theo một hướng mà phải có khả năng giải thích theo nhiều hướng và 'Đôi cánh' là trường hợp như vậy. Ví dụ chúng ta có thể nhìn thấy trong tác phẩm ấy có hình hài bất lực của những trí thức sống trong thời đại thực dân hay những người xúc phạm người vợ xuất thân là gái bán hoa và tổ quốc là đế quốc Nhật Bản.
Đối với độc giả nước ngoài, có thể giới thiệu các tác phẩm văn học chia ra theo thời kỳ như tiểu thuyết cổ truyền, thời đại thực dân, thời đại xã hội công nghiệp song song với thời đại độc tài quân sự, thời đại điện tử IT. Thời đại điện tử IT có thể giới thiệu các tác giả tiêu biểu như Kim Yeong Ha, Lee Ki Ho, Cheon Myung Kwan, Park Min Kyu là những tác giả viết về cảm xúc mới mẻ của thanh niên trẻ tuổi.
Vào thời đại xã hội công nghiệp có thể thấy các tác phẩm 'Seoul mùa đông năm 1964', 'Hồi ký vô tận' của Kim Seung Ok, 'Quả bóng nhỏ mà người lùn bắn tới' của Jo Se Heui, 'Anh chàng còn 9 đôi giày' của Yoon Heung Gil là những tác phẩm đã truyền tải rất rõ ràng các vấn đề thời đại. Thời đại thực dân có thể giới thiệu các tác giả như Lee Sang, Kim Dong In, Lee Hyo Seok, Yeom Sang Seob. Trong số đó, tôi cho rằng Lee Hyo Seok là tác giả đã phản kháng lại hiện thực theo cách của riêng mình. Đó hoàn toàn không đơn thuần chỉ là việc bản thân tác giả sống tự do tự tại theo chủ nghĩa tự nhiên. Nó thể hiện hình ảnh phản kháng lại hiện thực của các tác giả theo các phương thức khác nhau và tôi nghĩ rằng Lee Hyo Seok đã thể hiện nó bằng một phương pháp đặc sắc. Có thể thấy đó là một phương thức phản khác trực tiếp hơn hẳn Yeom Sang Seob.
Ngoài ra, nhiều người nước ngoài tỏ ra thích thú khi đọc các bản dịch tiểu thuyết cổ truyền của Hàn Quốc. Viện dịch thuận văn học đã hợp tác với Korea Herald thực hiện dịch 5 cuốn văn học cổ truyền và nhận được phản ứng rất tích cực. Nói vậy nghĩa là truyện cổ trở nên dễ dàng và thú vị hơn với người đọc. Các tác phẩm như tiểu thuyết trào phúng 'Truyện yangban' của Yeon-am Park Ji Won đặc biệt được yêu thích khi ta giải thích tại sao lại có sự ra đời của những tác phẩm trào phúng như vậy, họ đã châm biếm điều gì, bối cảnh thời đại lúc hay xã hội lúc bấy giờ. Nếu có cả một tập hợp như vậy, người nước ngoài có thể hiểu được văn học Hàn Quốc theo thời đại. Văn học là tấm gương phản ánh thời đại nên qua tác phẩm người đọc có thể biết được rằng thời đại đó, người dân Hàn Quốc đã sống thế nào, phải đau đầu với những sóng gió thế nào và qua đó, họ có thể đoán được bối cảnh của người Hàn Quốc ngày nay như thế nào. Tôi nghĩ rằng chúng ta nên thực hiện những tuyển tập thế này để chúng ta có thể nhìn bao quát theo từng thời đại.
Điện ảnh cũng vậy. Khi bộ phim 'Cô nàng ngổ ngáo' mới ra đời vào đầu năm 2000, có thể nói tác phẩm có sức cổ xúy rất lớn vì nó cho thấy hình tượng người phụ nữ đang dần trở nên mạnh mẽ. Vì thế, nếu để nhìn nhận bối cảnh xã hội thời bấy giờ, chúng ta nên xem bộ phim đó.
- Ngược lại nếu phải chọn 3 tác phẩm văn học nước ngoài để giới thiệu với bạn đọc Hàn Quốc, ông sẽ chọn tác phẩm nào? Lý do là gì?
Thực ra có quá nhiều tác phẩm nhưng nếu để chọn một trong số đó, tôi sẽ chọn tiểu thuyết ngắn 'The Crying of Lot 49' của Thomas Pynchon. Tiểu thuyết này khiến tôi vô cùng đồng cảm vì nó được sáng tác vào thập niên 1950-1960 và bàn về nước Mỹ nhưng nó giống như đang nói tới các vấn đề mà Hàn Quốc đang phải đối mặt hiện nay. Thời điểm đó, Mỹ đang chuyển giao giữa chủ nghĩa bảo thủ (thập niên 1950) và thời đại tiến bộ (thập niên 1960). Tác giả đã viết một các chân thực về những xung đột giữa bảo thủ và tiến bộ xảy ra giữa hai thời đại và phương pháp giải quyết nó. Ngày nay, chúng ta phải học được những điều đó từ lịch sử và hiểu được rằng 'Không được sống như vậy', 'Phải sống thế nào'. Nó khiến ta biết mở lòng. Nếu chúng ta để lặp lại những vấn đề mà một quốc gia khác đã mắc phải thì chúng ta liệu có phải ngốc nghếch quá không? Chúng ta cần học và phán đoán nên tránh cái gì. Điều bức bối và cấp thiết nhất đó là chúng ta nên từ bỏ những đối lập về mặt ý niệm và dù là những tác giả văn học thì cũng nên cố gắng để hòa nhập với thế giới, để văn học Hàn Quốc được toàn cầu hóa. Đó là cách để quảng bá văn học Hàn Quốc tới thế giới và tôi nghĩ rằng đó là con đường chúng ta phải bước tới. Chúng ta phải dừng ngay lại những hành vi tranh cãi, đối lập, bài xích (antagonize) và cần phải hòa giải (reconciliate) với nhau. Bởi vì chính việc viết cho tác giả đã là một hành vi mang tính chính trị rồi.
- Kế hoạch của Viện dịch thuật văn học trong tương lai.
Chúng tôi sẽ xây dựng một trục chính gồm 3 nước Hàn - Trung - Nhật và nếu có thể, chúng tôi sẽ kết hợp với các nước trong khu vực Đông Nam Á để thành lập một cơ quan biên dịch trong năm nay. Chúng tôi dự định xuất bản các tác phẩm của 3 nước sang thị trường Âu Mỹ. Ưu điểm của tổ chức này theo tôi nghĩ đó là nếu cả 3 nước cùng hợp sức sẽ có sức nặng đáng kể hơn.
- Đối với ông, biên dịch có ý nghĩa như thế nào?
Tôi bắt đầu công việc là một nhà nghiên cứu văn học Anh nhưng tôi cũng rất đam mê ngành quốc văn và mục đích đầu tiên khi tôi quyết định trở thành một nhà nghiên cứu văn học Anh đó là trở thành một chuyên gia hiểu rõ văn học và văn hóa Âu Mỹ. Tuy nhiên, tôi không muốn chỉ dừng tại đó mà muốn vượt qua ranh giới, lấy đó làm một tấm gương phản chiếu và tôi nghĩ rằng 'Mình nên phản ánh văn học nước nhà dựa trên tấm gương ấy và cống hiến cho sự nghiệp toàn cầu hóa văn học Hàn Quốc như vậy mới chính là đích đến đúng đắn của một nhà nghiên cứu văn học nước ngoài'. Và để tiến hành việc này thì dịch thuật là một khâu không thể thiếu. Tôi đã có một số danh xưng như nhà bình luận văn học, nhà nghiên cứu văn học Anh, biên tập viên tạp chí, giám đốc viện xuất bản văn học nhưng danh xưng mà tôi thích nhất chính là 'dịch giả văn học'. Vì cơ bản, tôi nhìn nhận mọi khâu đều qua biên dịch. Quan hệ giữa người với người, ngay cả khi nói chuyện với gia đình chúng ta cũng cần dịch thuật thì mới có thể chuyển tải thông điệp của mình đến với mọi người. Bởi vì, ngôn ngữ của phụ nữ và đàn ông khác nhau, ngôn ngữ của người lớn và trẻ em cũng khác nhau và tất cả các quá trình đó đều phải trải qua dịch thuật. Dịch thuật không nằm riêng rẽ mà nó là cái tồn tại tất lẽ dĩ ngẫu với cuộc sống của chúng ta và đặc biệt nó có vai trò vô cùng quan trọng với một tác phẩm văn học. Tôi đã nhận một số giải thưởng nhưng giải thưởng mà tôi đánh giá nghiêm túc nhất chính là tôi được một tuần báo xuất bản của Hiệp hội xuất bản văn hóa Đại Hàn trước kia vinh danh là dịch giả tiêu biểu của Hàn Quốc, khi đó tôi đã vui nhất. Bởi vì đó chính là điều mà tôi mong muốn. Tôi cảm thấy việc dịch thuật văn học và quảng bá ra nước ngoài là một điều vô cùng ý nghĩa, và để tiến hành được điều đó thì dịch thuật là công việc không thể thiếu.
Bài: Wi Tek Hwan - Yoon So Jung, phóng viên của Korea.net
Ảnh: phóng viên Jeon Han của Korea.net
whan23@korea.kr
Để biết thêm thông tin chi tiết, xin quý vị hãy ghé thăm website của Viện dịch thuật Văn học Hàn Quốc.
Viện dịch thuật Văn học Hàn Quốc được thành lập năm 2001, đóng vai trò quảng bá văn học và văn hóa Hàn Quốc ra thế giới. Ảnh toàn cảnh Viện dịch thuật Văn học Hàn Quốc.
Viện dịch thuật Văn học Hàn Quốc đang xuất bản nhiều ấn phẩm, trong đó có ấn phẩm 'List' được xuất bản định kỳ bằng tiếng nước ngoài nhằm giới thiệu các tác giả Hàn Quốc ra thế giới và nâng cao sự quan tâm tới văn học Hàn Quốc. Ảnh các ấn phẩm theo mùa List.
Viện dịch thuật Văn học Hàn Quốc đã hòa mình vào xu thế thay đổi của phương tiện truyền thống, phát triển một ứng dụng có thể đọc văn học Hàn Quốc trên di động và đã xuất bản 30 cuốn sách. Ảnh bên trong thư viện Viện dịch thuật Văn học Hàn Quốc.