Bài viết từ Phóng viên danh dự Korea.net Hoàng Xuân Tùng

Gamin Kang là một nghệ sĩ đa nhạc cụ nổi tiếng người Hàn Quốc, hiện đang sinh sống và làm việc tại Los Angeles (Hoa Kỳ). Cô được biết đến rộng rãi với kỹ năng điêu luyện trong việc trình diễn ba loại nhạc cụ truyền thống Hàn Quốc: Piri (피리), Taepyeongso (태평소) và Saenghwang (생황). Với niềm đam mê sâu sắc trong việc lan toả vẻ đẹp và chiều sâu của âm nhạc truyền thống Hàn Quốc đến khán giả toàn cầu, Gamin Kang đã không ngừng tìm tòi, hợp tác và thử nghiệm để khám phá những thanh âm mới trong trình diễn âm nhạc.

Là nghệ nhân nắm giữ danh hiệu Yisuja (이수자- người được nhà nước Hàn Quốc công nhận là truyền nhân chính thức) của di sản văn hóa phi vật thể quan trọng số 46, cô không chỉ bảo tồn mà còn tái hiện và làm mới di sản âm nhạc dân tộc Hàn Quốc. Từ năm 2000 đến 2010, cô từng giữ vị trí nhạc công chính trong Dàn nhạc Quốc gia Hàn Quốc (국립국악관현악단) - một trong những dàn nhạc truyền thống hàng đầu Hàn Quốc.

Gamin Kang cũng đã biểu diễn tại nhiều địa điểm uy tín như Nhà hát Roulette, Trường The New School và Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan tại New York. Hiện tại cô giảng dạy, biểu diễn và chỉ đạo các dàn nhạc truyền thống Hàn Quốc tại Khoa Dân tộc Âm nhạc (Ethnomusicology) của trường Đại học California, Los Angeles (Mỹ).



Gần đây nhất, ở Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc (KCC) tại Los Angeles (Mỹ) cùng Delirium Musicum đã tổ chức chương trình “Voices of L.A. | Korea” (tạm dịch: Thanh âm Los Angeles | Hàn Quốc) từ ngày 3 - 4/5. Chương trình là một phần trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm Giải phóng Quốc gia Hàn Quốc. Chính vì vậy mà có một số nghệ sĩ biểu diễn âm nhạc truyền thống Hàn Quốc đã góp mặt trong sự kiện lần này, trong đó có nghệ sĩ Gamin Kang.



Ấn tượng trước tài năng âm nhạc của nghệ sĩ Gamin Kang, và đặc biệt tò mò về lý do vì sao cô lại lựa chọn gắn bó với ba nhạc cụ truyền thống đặc biệt của Hàn Quốc, phóng viên danh dự của Korea.net đã chủ động liên hệ để thực hiện một cuộc phỏng vấn với cô. Thông qua cuộc trò chuyện lần này, độc giả của Korea.net sẽ có dịp tìm hiểu sâu hơn về ba loại nhạc cụ truyền thống độc đáo: Piri, Taepyeongso và Saenghwang - những nhạc cụ không chỉ mang âm sắc riêng biệt mà còn chứa đựng tinh thần của âm nhạc cổ truyền Hàn Quốc.

Bên cạnh đó, bài phỏng vấn cũng mở ra góc nhìn thú vị về cách âm nhạc truyền thống đang được làm mới, kết nối với dòng chảy đương đại, từ đó khẳng định sức sống và khả năng lan tỏa của âm nhạc truyền thống Hàn Quốc trong đời sống âm nhạc toàn cầu ngày nay.


PV: Xin chào Gamin Kang! Rất cảm ơn chị đã nhận lời tham gia buổi phỏng vấn cùng với phóng viên danh dự Korea.net. Đầu tiên, chị có thể giới thiệu đôi chút về bản thân cho độc giả Korea.net biết được không?

Xin chào tất cả các bạn độc giả Korea.net! Tôi tên là Gamin. Tôi là một nghệ sĩ âm nhạc người Hàn Quốc, chuyên biểu diễn các nhạc cụ hơi truyền thống như Piri (một loại kèn gỗ hai dăm tương tự oboe), Taepyeongso (kèn hai dăm có âm thanh mạnh mẽ, vang dội) và Saenghwang (một loại đàn organ thổi bằng miệng gồm nhiều ống trúc).

Hiện tại, tôi đang sống ở Los Angeles, giảng dạy và biểu diễn tại Khoa Dân tộc âm nhạc của trường Đại học California, Los Angeles (Mỹ). Tôi rất đam mê việc chia sẻ vẻ đẹp và chiều sâu của âm nhạc truyền thống Hàn Quốc đến với khán giả quốc tế, đồng thời khám phá những âm thanh mới qua các dự án hợp tác và thể nghiệm âm nhạc.



PV: Cơ duyên nào đã đưa chị đến với con đường trở thành một nghệ sĩ đa nhạc cụ? Điều gì ở lĩnh vực đặc biệt này đã thu hút chị?

Tôi bắt đầu chơi piano và violin từ khi còn nhỏ, và từ bé đã luôn mơ ước được trở thành một nghệ sĩ. Âm nhạc là đam mê, là tiếng gọi và cũng là định mệnh của tôi, nó mở ra những cánh cửa mới và thế giới mới. Sự tò mò về những nhạc cụ khác nhau và các truyền thống âm nhạc khác nhau đã dẫn tôi đi xa hơn những gì tôi bắt đầu. Tôi nghĩ ngay từ đầu đã không muốn chỉ là người chơi một nhạc cụ, mà là một nghệ sĩ thực thụ - người có thể biểu đạt cảm xúc qua nhiều âm thanh. Mỗi nhạc cụ đều mang một “giọng nói” riêng, một cách khác nhau để diễn đạt trải nghiệm con người. Và hành trình khám phá đó vẫn luôn truyền cảm hứng cho tôi.

PV: Về nhạc cụ khi biểu diễn, điều gì đã khiến chị lựa chọn ba nhạc cụ truyền thống Hàn Quốc là Piri, Taepyeongso và Saenghwang, làm trọng tâm trong hành trình âm nhạc của mình?

Mỗi nhạc cụ đều có một tiếng nói riêng đã chạm đến trái tim tôi - Piri thì đầy xúc cảm và thô mộc, Taepyeongso thì mạnh mẽ, sôi động, còn Saenghwang thì dịu dàng, mơ hồ như phát ra từ một thế giới khác.

Có thể nói, việc gắn bó với ba loại nhạc cụ này đó là một duyên số. Tôi đã chọn những nhạc cụ mà trước đây hiếm khi có phụ nữ chơi. Khi ra mắt với tư cách nghệ sĩ Piri chuyên nghiệp, tôi là một trong số ít phụ nữ hoạt động trong lĩnh vực này. Con đường đó không hề dễ dàng. Nhưng chính những thử thách ấy đã giúp tôi trưởng thành, thoát khỏi khuôn mẫu xã hội để sống một cuộc đời đầy can đảm và khám phá. Tôi bị cuốn hút không chỉ bởi vẻ đẹp của các nhạc cụ, mà còn bởi sự thử thách trong việc làm chủ kỹ thuật của từng loại. Tôi đã dành cả cuộc đời để gìn giữ truyền thống ấy, đồng thời thổi vào đó hơi thở mới cho thời đại và khán giả hôm nay.



PV: Chị có thể mô tả đặc điểm âm thanh độc đáo của từng loại nhạc cụ này không?

Piri có âm thanh sâu, ấm và mộc mạc - như tiếng con người đang thì thầm hay khóc. Taepyeongso thì sáng, vang và đầy năng lượng, thường được dùng trong các sự kiện ngoài trời vì âm thanh lan rất xa. Còn Saenghwang thì cực kỳ hiếm và huyền ảo. Nó có thể chơi hợp âm chứ không chỉ từng nốt đơn, mang cảm giác như đang “thổi ánh sáng” vào không trung vậy.

PV: Trong ba nhạc cụ kể trên, đâu là loại nhạc cụ khiến chị cảm thấy khó chinh phục nhất, và vì sao?

Thật bất ngờ là Piri, nhạc cụ chính mà tôi hay biểu diễn, lại là loại khó nhất. Nó đòi hỏi hơi thở mạnh mẽ và kỹ thuật kiểm soát môi cực kỳ tinh tế. Vì âm thanh của Piri rất mộc và biểu cảm, chỉ một thay đổi nhỏ trong cách thổi hay vị trí miệng cũng ảnh hưởng đến âm thanh. Việc giữ được sức mạnh nhưng vẫn tinh tế là một thử thách suốt đời đối với tôi.



PV: Người nghe quốc tế thường phản ứng ra sao khi lần đầu tiếp xúc với âm thanh của Piri, Taepyeongso hay Saenghwang mà chị biểu diễn?

Tôi nghĩ họ thường ngạc nhiên khi những nhạc cụ này có âm thanh rất lạ tai và đầy sức mạnh. Nhưng điều khiến họ ngạc nhiên hơn nữa là khả năng kết hợp tuyệt vời với các thể loại âm nhạc khác như jazz, nhạc đương đại hay thể nghiệm.

Khán giả thường rất thích thú khi thấy những nhạc cụ truyền thống Hàn Quốc có thể hòa quyện và mang đến chiều sâu cảm xúc trong nhiều bối cảnh âm nhạc hiện đại.

PV: Hành trình âm nhạc của chị đã thay đổi như thế nào theo thời gian?

Ban đầu, tôi tập trung hoàn toàn vào việc học và làm chủ kỹ thuật truyền thống. Nhưng rồi tôi bắt đầu hợp tác với nghệ sĩ từ các nền văn hóa khác nhau, mở ra những khả năng mới về âm thanh và tư duy sáng tạo.

Năm 2011, tôi bắt đầu làm nghệ sĩ cư trú tại New York. Từ đó, tôi dành phần lớn thời gian sống và làm việc ngoài Hàn Quốc, khám phá âm nhạc mới, trải nghiệm các nền văn hóa khác. Những trải nghiệm đó đã định hình tôi không chỉ như một người biểu diễn, mà còn như một nhạc sĩ sáng tạo, một “cây cầu” nối giữa truyền thống và hiện đại, Hàn Quốc và thế giới.



PV: Việc hợp tác với các nghệ sĩ quốc tế đã mang đến cho chị những trải nghiệm và bài học gì đáng nhớ?

Hợp tác quốc tế giúp tôi mở rộng tầm nhìn về âm thanh, sáng tạo và cả cuộc sống. Tôi còn học được cách lắng nghe sâu hơn, linh hoạt hơn, và tin vào những điều chưa biết. Điều tuyệt vời nhất là dù đến từ đâu, chúng ta vẫn có thể kết nối qua âm nhạc. Mỗi dự án đều mang lại một bài học, không chỉ về âm nhạc, mà cả về giao tiếp, thấu hiểu văn hóa.

Tôi cũng hiểu rằng sự hợp tác chân thật nhất không phải là hòa tan tất cả các thanh âm vào với nhau, mà là để mỗi tiếng nói được tỏa sáng, cùng nhau tạo nên điều gì đó lớn hơn. Trên hết, tôi cảm thấy biết ơn âm nhạc, vì nó có sức mạnh kết nối con người vượt qua ranh giới, ngôn ngữ và lịch sử.



PV: Việc trở thành Yisuja của di sản văn hóa phi vật thể quan trọng số 46 của Hàn Quốc, đã ảnh hưởng như thế nào đến trách nhiệm và tầm nhìn nghệ thuật của chị?

Trước tiên có lẽ tôi sẽ giải thích một cách dễ hiểu cho các bạn độc giả Korea.net về thuật ngữ Yisuja này chứ nhỉ?

Ở Hàn Quốc, thuật ngữ “Yisuja” dùng để chỉ những cá nhân được chính phủ chính thức công nhận là truyền nhân được chứng nhận của các di sản văn hóa phi vật thể quan trọng. Những người này đã hoàn thành quá trình đào tạo nghiêm ngặt và vượt qua các bài kiểm tra nhằm đảm bảo việc bảo tồn và truyền dạy các giá trị văn hóa truyền thống.

Việc trở thành Yisuja là một vinh dự lớn đối với tôi, và kèm theo đó là cảm giác trách nhiệm sâu sắc trong việc gìn giữ và tiếp nối truyền thống âm nhạc lâu đời của Hàn Quốc. Việc hoàn thành quá trình đào tạo chính thống và được công nhận chính thức giúp tôi có một nền tảng vững chắc, một ngôn ngữ âm nhạc đậm chất truyền thống.

Nhưng chính nhờ nền tảng đó mà tôi lại cảm thấy tự do và tự tin hơn khi bước ra khỏi những giới hạn truyền thống. Là một nghệ sĩ, tôi tin rằng sứ mệnh của tôi không chỉ là lưu giữ cái cũ, mà còn là học hỏi những “ngôn ngữ âm nhạc” mới, tạo nên những cuộc đối thoại sáng tạo giữa các thể loại. Tôi coi vai trò của tôi như một cầu nối giữa giá trị truyền thống và hiện đại, quá khứ và tương lai. Đó là con đường tôi vẫn đang tiếp tục đi, với cả sự kính trọng và lòng tò mò.



PV: Với vai trò là giảng viên tại Khoa Dân tộc âm nhạc của trường Đại học California, Los Angeles (Hoa Kỳ), đâu là điều khiến chị cảm thấy ý nghĩa nhất khi giảng dạy âm nhạc truyền thống Hàn Quốc cho người khác?

Điều khiến tôi xúc động nhất là khi thấy sinh viên, mặc dù không có xuất thân liên quan gì đến Hàn Quốc, nhưng lại dần hình thành mối liên kết rất sâu sắc với âm nhạc truyền thống. Khi học và chơi nhạc, họ bắt đầu cảm nhận được một thế giới hoàn toàn mới về thẩm mỹ, giá trị và truyền thống. Tôi thấy góc nhìn của các em âm thầm thay đổi từng chút một.

Việc học không chỉ là tích lũy kiến thức âm nhạc. Nhiều sinh viên vẫn giữ kết nối với âm nhạc Hàn Quốc và con người Hàn Quốc rất lâu sau khi khóa học kết thúc. Điều đó cho thấy họ thực sự bị truyền cảm hứng và gắn bó sâu sắc với văn hóa cũng như tinh thần cộng đồng.

Khi họ cảm nhận được vẻ đẹp, sức mạnh và sự tinh tế của âm nhạc truyền thống Hàn Quốc, điều đó chạm đến một điều gì đó rất sâu bên trong. Khoảnh khắc ấy thường trở thành một ngọn lửa, và chúng mở đường cho những sáng tạo, hợp tác và chuyển thể mới dựa trên âm nhạc truyền thống. Chính những lúc đó, tôi lại nhớ lý do vì sao tôi yêu âm nhạc này ngay từ đầu, và vì sao tôi vẫn tiếp tục chia sẻ nó.

PV: Việc sinh sống và làm việc tại Los Angeles - nơi có sự giao thoa văn hóa mạnh mẽ đã ảnh hưởng ra sao đến suy nghĩ âm nhạc của chị?

Trước khi đến Los Angeles, khoảng hai năm rưỡi trước thì tôi đã sống ở New York hơn mười năm. Cả hai nơi đều là trung tâm văn hóa sôi động, và tôi cảm thấy vô cùng may mắn khi được sống trong môi trường nghệ thuật và đa dạng như vậy. Những thành phố này luôn mang đến cho tôi nguồn cảm hứng dồi dào. Tôi cũng đã gặp rất nhiều nghệ sĩ tuyệt vời, và họ ảnh hưởng tích cực đến hành trình nghệ thuật của tôi, giúp tôi cảm thấy tôi được kết nối và thuộc về.

Sự cởi mở và năng lượng giao thoa văn hóa ở LA tiếp tục truyền cảm hứng cho tôi, định hình cách tôi nghĩ về sự hợp tác, âm thanh và khả năng sáng tạo trong âm nhạc.



PV: Chị đánh giá như thế nào về sự chuyển đổi của âm nhạc truyền thống Hàn Quốc trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay?

Tôi tin rằng tương lai của âm nhạc truyền thống Hàn Quốc nằm ở việc vừa giữ vững cội nguồn, vừa mạnh dạn mở rộng theo những hướng đi mới. Tôi hy vọng sẽ có nhiều nghệ sĩ trẻ cảm thấy tự hào về di sản quý giá này, đồng thời đủ tự tin để sáng tạo và hợp tác với thế giới. Âm nhạc truyền thống là một loại hình nghệ thuật sống, và nó cần cả sự tôn trọng sâu sắc với quá khứ và trí tưởng tượng táo bạo cho tương lai.

Tôi cũng tin rằng trong âm nhạc truyền thống phải có tinh thần “kháng cự” - đó là kháng lại sự lãng quên, kháng lại sự xóa nhòa văn hóa, và gìn giữ những giá trị cộng đồng đã được truyền lại qua bao thế hệ. Quan trọng nhất, tôi hy vọng mọi người sẽ tiếp tục trân quý tinh thần cộng đồng và sức sống bền bỉ mà âm nhạc Hàn Quốc đã nuôi dưỡng từ ngàn xưa.



PV: Chị nghĩ sao về việc kết hợp nhạc cụ truyền thống Hàn Quốc với các thể loại âm nhạc đương đại như jazz, điện tử hay âm nhạc thể nghiệm?

Trong bối cảnh toàn cầu, sự giao thoa âm nhạc là điều rất tự nhiên, và tôi tin rằng chúng ta nên tiếp tục khám phá điều đó. Dù mỗi thể loại có kỹ thuật và phong cách riêng, vẫn có những điểm giao nhau: như nhịp điệu, sự ngẫu hứng, hay cảm xúc mà âm nhạc truyền tải.

Âm nhạc truyền thống không phải là thứ bất biến, và nó luôn thay đổi theo thời gian. Những gì ngày nay được gọi là “truyền thống”, thực ra cũng từng là điều mới mẻ của quá khứ. Vì thế, việc kết hợp các nhạc cụ Hàn Quốc với jazz, điện tử hay thể nghiệm là một cách ý nghĩa để giữ cho truyền thống sống động và luôn gắn kết với hiện tại.

PV: Nếu được gửi một thông điệp đến thế hệ trẻ đam mê và muốn thử sức âm nhạc truyền thống Hàn Quốc, chị muốn nhắn nhủ điều gì?

Tôi muốn nhắn nhủ các bạn trẻ là hãy đào sâu, đừng chỉ tìm hiểu một cách hời hợt, mà hãy thực sự trải nghiệm âm nhạc truyền thống Hàn Quốc bằng cả cơ thể và cảm xúc. Đây không chỉ là âm thanh, mà là một nền văn hóa sống, cần được cảm nhận một cách toàn diện.

Chính những trải nghiệm như vậy sẽ để lại dấu ấn sâu sắc nhất. Và trên hành trình đó, tôi hy vọng các bạn sẽ khám phá được tinh thần Hàn Quốc - một điều khó diễn tả bằng lời, nhưng vô cùng mạnh mẽ khi các bạn thật sự cảm nhận được.



PV: Một lần nữa, xin chân thành cảm ơn nghệ sĩ Gamin Kang đã dành thời gian trò chuyện cùng phóng viên danh dự Korea.net. Chúc chị luôn thành công trên hành trình âm nhạc của mình, và rất mong được tiếp tục thưởng thức những màn trình diễn tuyệt vời của chị cùng các nhạc cụ truyền thống Hàn Quốc.

hrhr@korea.kr

* Bài viết này đã được viết bởi một phóng viên danh dự của Korea.net. Đoàn phóng viên danh dự chúng tôi có mặt ở khắp nơi trên thế giới, và họ luôn nỗ lực để chia sẻ tình yêu và lòng nhiệt huyết đối với tất cả mọi thứ của Hàn Quốc với Korea.net.